Zorba’dan Çağrı’ya: İrene Papas bu dünyaya veda etti

Adını ünlü “Zorba” filmiyle duyursa da, Türkiye’de, Ebu Süfyan’ın eşi Hind bint Utbe rolünü canlandırdığı 1977 yapımı “Çağrı” ile tanınan Yunanistanlı oyuncu ve şarkıcı İrene Papas 96 yaşında hayatını kaybetti.

Güzelliği ve o ünlü bakışı ile ülkesinde ve dünyada sinema tutkunlarına çok şey ifade eden sanatçı için Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni bir açıklama yaptı. Mendoni, “Görkemli, heybetli, dinamik” sözleriyle tanımladığı yıldızın, yeteneğinin gücü ve kişiliğinin cazibesiyle sinema ve tiyatro dünyasını fethettiğini hatırlattı.

Sinema dünyasında özellikle 1960’lı yıllarda ciddi ve güçlü kadın imajı sergilediği rolleriyle tanınan Papas’ın ölüm sebebi henüz bilinmiyor ancak 2018’de yapılan bir açıklamada ünlü oyuncunun 5 yıldır Alzheimer hastalığıyla hayıtını sürdürdüğü belirtilmişti.

Tüm dünyanın yönetmen Mustafa Akkad’ın çektiği “Çağrı” ve “Çöl Aslanı” filmleriyle tanıdığı sanatçı her iki filmde de ünlü aktör Antony Quinn ile başarılı bir performans sergiledi.

ÜLKESİNİ TERK ETTİ, SÜRGÜNDE YAŞADI

Oyunculuğun yanı sıra aynı zamanda iyi bir şarkıcı olan ve bazı Broadway müzikallerinde de rol alan İrene Papas’ın politik kimliği de öne çıktı. Yunanistan Komünist Partisi’ni desteklediği için önce 1967 yılında İtalya’ya sonra 1974 yılında da ABD’ye gitti. Papas’ın ülkesini terk ettiği yıl, Yunanistan’da Albaylar Cuntası yönetimi ele geçirmişti.

İKİ KEZ EVLENDİ, HAYATININ AŞKINI ÜNLÜ OYUNCUDA BULDU

Papas, hayatı boyunca iki kez evlendi. Fakat bunlardan çok Marlon Brando ile yaşadığı tutkulu ilişkiyle gündemde kaldı. Papas ve Brando ilk olarak 1954 yılında Roma’da tanıştılar. O sırada Papas 24, Brando 30 yaşındaydı.

Sanatçı, 2004 yılında Brando’nun ölümünün ardından verdiği bir söyleşide “Marlon’u sevdiğim gibi hiçbir adamı sevmedim” demişti. Marlon Brando’yu “hayatımın büyük tutkusuydu” sözleriyle tanımlamıştı.

İrene Papas, 1952. (FOTOĞRAF: INTERCONTINENTALE / AFP)

İRENE PAPAS KİMDİR?

Halkının çoğunluğu müslüman olan ülkelerde her Ramazan ayında gösterilen “Çağrı-Messenger” filmindeki Ebu Süfyan’ın eşi Hind bint Utbe rolü ile ünlü olan İrene Papas, Yunanistan’ın sinema ve müzik dünyasına armağan ettiği en önemli isimlerden biri. Oysa sanatçı  “Zorba” adlı filmde Antony Quinn ile gösterdiği müthiş performans ile ünlü oldu.

KLASİK DRAMA DERSLERİ ALDI

İrene Papas, 3 Eylül 1926’da Yunanistan’ın Korint şehri dışında yer alan Chilimodion köyünde dünyaya geldi. Annesi Eleni köyde ilkokul öğretmeni olarak görev yapıyor, babası Stavros ise klasik drama öğretmeni olarak dersler veriyordu. Atina Haber’de yer alan biyografisinde belirtildiği gibi, İrene’nin en büyük şansı, babasının klasik drama dersleri vermesi ve onu da tiyatro konusunda teşvik etmesiydi. Babası onu 12 yaşına geldiğinde tiyatro okuluna kaydını yaptırınca böylece Papas, profesyonel kariyerinin başlangıcını yapmış oldu.

SİNEMADA BİR YILDIZ DOĞUYOR

Tiyatro okulunu başarıyla bitiren İrene, kariyerinin ilk senelerinde, şarkı söyledi, sahnelerde dans yaptı, radyoda ses sanatçısı olarak çalıştı. Kariyerine Atina şehrinde bulunan Antik Yunan Tiyatrosunda sahne eğitimi alarak devam etti. Antik Yunan tiyatrosunda, Medea ve Electra adlı klasik oyunlarda önemli rollerde yer aldı. Hırslı ve azimli bir kişi olan İrene aldığı eğitimle ve rolle yetinmeyerek, 1950 yıllarının sonuna kadar çağdaş Yunan tiyatrosunun ölümsüz eserlerinde oynamaya devam etti. Dünya Sinemasında Yeni Bir Yıldız Doğuyor! Tiyatro kariyerinde elde ettiği başarıyı taçlandırmak üzere, Yunanistan’da çekilen birkaç filmde oynamaya başladı. Buradaki başarıları dikkat çeken İrene Papas, İtalyan ve Fransız yönetmenlerden teklifler almaya başladı. Hayatının dönüm noktası, Rum asıllı ünlü ABD’li yönetmen Elia Kazan’la tanışmasıyla başladı. Artık dünya sinemalarının kapıları İrene’ye sonuna kadar açılmıştı.

HELENE ROLÜYLE HAFIZALARA KAZINDI

Dünya çapında tanınması asıl 1961 yılında oynadığı “Navaron’un Topları” adlı filmdeki cesur direnişçi Maria Pappadimos karakteriyle mümkün olacaktı. Artık o dünya çapında tanınan bir oyuncuydu. Başarılarını, 1964 yılında savaş sonrası dul kalan bir kadını canlandırdığı “Zorba” adlı filmde de devam ettirdi. Daha sonra Tiyatro kariyeri yıllarında canlandırdığı “Electra” ve “Antigone” gibi karakterleri sinema ortamına da taşıdı. 1969 yılında ünlü yönetmen Costa-Gravas’ın efsanevi yapıtı “Ölümsüz” filmindeki Helene rolüyle adeta hafızalara kazındı.

KARİYERİNİ 2001’DE SONLANDIRDI

İrene Papas filmler konusundaki yeteneğini artık ispat etmişti. Ancak o köklerini hiçbir zaman unutmadı. Dünya çapında ünlü olmasına rağmen, 1971 ve 1977 yılında rol aldığı filmlerde, Yunan Trajedyası’na dönüş yaptı. Bu yıllardaki en ünlü filmleri “The Trojen Woman” ve “Ifigeneia” yapıtlarıdır. Tüm dünyada onu ünlü yönetmen Mustafa Akkad’ın çektiği “Çağrı” ve “Çöl Aslanı” filmiyle iyice tanımış oldu. Her iki filmde de dünyaca ünlü aktör, Antony Quinn ile başarılı bir performans sergiledi. Sinema kariyerini 2001 yılındaki “Kaptan Corelli’nin Mandolini” filmi ile sonlandırmış oldu.

İrene Papas Akropolis’te, 1992.(FOTOĞRAF: DIMITRI MESSINIS / AFP)

HER PASKALYADA İLAHİLERİ SÖYLENİYOR

İrene Papas 1976 yılında rol aldığı “Moses the Lawgiver” adlı dini filmlerde aynı zamanda şarkıcılık yönünü de ortaya çıkardı. 1994 yılındaki “Jacob” adlı dini yapımda da şarkı söylemiş, her iki filmde yer alan ilahilerle ilgili plakları da çok satanlar listesinde yer almıştı. Başta Yunanistan olmak üzere tüm dünyada, Vangelis adlı şarkıcı ile birlikte yaptıkları “Odes” ve “Rhapsodies” adlı albümlerle müthiş bir çıkış yapmıştı. Bu iki albüm ile Ortodoksların gönlünü fethetmiş, albümdeki ilahiler, her Paskalya bayramında söylenir olmuştu. 1970 yılında Yunanistan’ın ünlü Rock Grubu olan “Aphrodite’s Child” grubuna vokalistlik de yaptı. Ancak bu grupla yaptığı Sonsuzluk adlı parçada, sürekli olarak tekrar ettiği müstehcen nakaratlar gerekçesiyle, Yunan hükümeti ve dini çevrelerden yoğun tepki aldı. 1979 yılında Vangelis ile birlikte  “Menousis” adlı şarkıyı seslendirdi.

FIRTINALI ÖZEL HAYATI

Amerikalı oyuncu Katharine Hepburn İrene Papas hakkında “Tanıdığım en iyi aktristlerden birisi” yorumunu yapmıştı. Gerçekten de öyleydi. Hem özel hayatıyla, hem kariyerindeki başarılarıyla birçok kişiyi etkisi altına almıştı. 1947 yılında Papas, Alkis Papas ile evlilik gerçekleştirdi. Ancak evlilikleri çok uzun sürmedi ve 1951 yılında boşandılar. 1954 yılında ünlü Amerikalı aktör Marlon Brando ile aşk yaşadı. Aslında bu ilişki gizliydi ve birçok kişi tarafından bilinmiyordu. 1957 yılında ise ünlü film yapımcısı Jose Kohn ile evlendi. Daha sonra bu evlilik de uzun sürmedi.

SİYASETTE AKTİFTİ, ÜLKESİNDEN SÜRÜGÜNE GİTTİ

Papas, Yunanistan Kominist Partisinin (KKE) aktif bir üyesiydi. 1967 yılında hükümete karşı boykot çağrısında bulundu. Yunanistan’ın eski başbakanı Andreas Papandreu ve onun eski eşi Dimitra Liani ile de yakın arkadştır. İrene Papas 2019 yılında ise 6 yıldır Alzheimer hastası olduğunu açıkladı.

İRENE PAPAS’IN ROL ALDIĞI FİLMLER

Navaron’un Topları ((1961).

Antigoni(1961)

Electra

Zorba (1964).

Ölümsüz (1969)

Anne of the Thousand Days (1969)

Çağrı – İslamiyetin Doğuşu

Mirasçılar (1979)

Çöl Aslanı Ömer Muhtar (1981)

Corelli’nin Mandolini(2001)