Emine Erdoğan’ın eleştiri konusu olan Hermes marka çantasının imitasyon, halk deyimiyle ‘çakma’ olduğunun açıklanması akla ‘çakma ürün cenneti’ olarak anılan Türkiye’de hangi markaların taklit ettiğini getirdi. Yaptırımların ne ölçüde caydırıcı olduğu da Cumhurbaşkanı eşinin kullanmasıyla açıklığa kavuşmuş oldu.
Pazarlarda çakma ürün tabir edilen imitasyon ürünler daha çok satın alınıyor
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın imitasyon, yani çakma Hermes çanta kullandığı iddiası, Türkiye’nin bu konudaki ‘yerini’ gündeme getirdi.
TÜRKİYE ÇİN’İN ARDINDAN DÜNYADA DÖRDÜNCÜ SIRADA
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ve Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi’nin (EUIPO) Nisan 2019’da yayınladığı “Taklit ve Korsan Mal Ticaretinde Eğilimler” raporuna göre Türkiye, sahte üründe bir dünya markası! 2013- 2016 yıllarını kapsayan rapora göre Türkiye, dünyanın en büyük sahte ürün üreticisi Çin, Hong Kong ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin arından dördüncü sırada yer alıyor. Rapora göre gümrükteki el koymalar sahte ve korsan ürünlerin ana kaynağının Çin ve Hong Kong olduğu, bunları BAE, Türkiye, Singapur, Tayland, Hindistan ve Malezya’nın takip ettiğini gösteriyor.
TÜM AB İTHALATININ YÜZDE 6.8’İ SAHTE ÜRÜN
Çalışmaya göre sahte ve korsan ürünlerin uluslararası ticaretteki yıllık değeri 2016 yılına kadarki dönemde 460 milyar Euro’ya ulamış durumda. Bu dünya ticaretinin yüzde 3,3’ü anlamına geliyor. Kuruluşun yayınladığı “Sahte ve Korsan Malların Ticaretindeki Trendler” raporuna göre ise 2016 yılına kadar Avrupa Birliği’ne sahte ve korsan ürünlerin ithallerinin 121 milyar Euro’ya ulaştığını ortaya koydu.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Bu oran tüm Avrupa Birliği ithalatının yüzde 6.8’ni temsil etmesi bakımından dikkat çekiyor. Yerel olarak üretilen ve tüketilen sahte ve korsan ürünler de dikkate alınırsa bu miktarın çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.
FİKRİ MÜLKİYET KONUSUNDA TÜRKİYE KAÇINCI SIRADA?
Dünya Ekonomik Forumu’nun (World Economic Forum-WEF) 2014- 2015 Küresel Rekabetçilik Raporu’na göre Türkiye, fikri mülkiyet haklarının korunması konusunda 144 ülke arasında 72. sırada bulunuyor. Property Rights Alliance’ın (Mülkiyet Hakları İttifakı-PRA) 2014 yılı fikri mülkiyet hakları koruma endeksine göre ise Türkiye, 97 ülke arasında, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin hemen üzerinde 44. sırada, Orta/Doğu Avrupa ve Orta Asya Bölgesi içinde ise 6. sırada yer alıyor.
SAHTECİLİKTEN EN ÇOK HANGİ ÜLKELER ETKİLENİYOR?
Sahtecilik ve korsanlıktan en çok etkilenen şirketler ve işletmeler, ABD, Fransa, İtalya, İsviçre, Almanya, Japonya, Kore ve Birleşik Krallık gibi OECD ülkelerinde bulunuyor.
EN ÇOK HANGİ MARKALAR TAKLİT EDİLİYOR? EN ÇOK NERELERDE YAPILIYOR?
Türkiye’de en çok ‘çakması’ en çok yapılan markalar Versace, Hermes, Gucci, Armani, Adidas ve Nike gibi dünyaca ünlü markalar. Parfüm, ayakkabı, çanta, gözlük ve kemer ise imitasyon sektörünün en sevdiği ürünler. E-ticaretin giderek yaygınlaşmasıyla telefon, bilgisayar, tablet ve televizyon ürünlerinde de taklit ‘piyasası’ giderek büyüyor. Çakma ürünler, en fazla internet satış ortamında alıcı buluyor.
TÜRKİYE’DE İMİTASYONUN MERKEZİ İSTANBUL
Türkiye’de imitasyonun merkezi ise İstanbul. Zeytinburnu, Merter, Güngören, Kapalı Çarşı ve Aksaray’da imitasyon ürün satan onlarca dükkan bulmak mümkün. Benzer şekilde Sancaktepe, Ümraniye, gibi ilçelerin de katılmasıyla yüzlerce tekstil atölyesinde sahte ürün üretimi yapılıyor. İmitasyon için İtalya Milano’daki moda defilelerini dahi dikkatle takip eden imitasyon atölyelerinin olduğu belirtiliyor. Buna göre ürünün orijinali piyasaya çıkar çıkmaz taklitleri de hem toptan hem de perakende olarak anında satışa sunuluyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Marka Koruma Grubu’nun 2017’de yaptığı araştırmaya göre Türkiye’deki sahte ve kaçak ürünlerin toplam büyüklüğü tahminen 17,2 milyar dolar civarında.
YILLIK 7.2 MİLYAR DOLAR VERGİ KAYBI
Çakma ürün sektöründe kamunun büyük bir vergi kaybı da meydana geliyor. Marka Koruma Grubu’nun açıklamasına göre Türkiye’de tam rakamı belirlemek imkansız olsa da tahminlere göre yılda 7.2 milyar dolarlık br vergi kaybı söz konusu.
TAKLİT ÜRÜNDE YAPTIRIM VAR MI?
Türkiye, çakma ürün cenneti olarak yaptırım konusunda da oldukça ‘geride’. Yasalara göre taklit ürünle yakalanmanın cezası 80 lira. Taklit ürün üretme ve pazarlamaya dair yasalarda hapis cezalarına kadar varan cezalar bulunuyor, ancak bu cezaların uygulandığına dair herhangi bir veriye ulaşmak mümkün değil.
Sahte ürün konusunda en önemli sorunlardan birisi ürünün tamamına el konulamaması. Yani polis taklit ürün yapılan bir yere baskın yaptığında en fazla işletmeciye ceza kesip ayrılıyor, ürünler ise ertesi gün piyasaya sunulmaya devam ediyor. Taklit ürün ellerinden alınmazsa satıcılar bir fayda-zarar maliyet hesabı yaparak, kolayca sıyrılabiliyor.
İmitasyon konusunda hapis cezalarının verilmesi yok denecek kadar nadir. Çünkü yasalara göre bu “suçun” cezası 1-3 yıl arası. 2 yıl ve altındaki hapis cezalarına çarptırılan kişiler ise hapis yatmadan hayatlarına kaldıkları yerden devam edebiliyor.
