Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz, ABD ile devam eden kötü ilişkiler, Dolar’ın yükselen ateşinin sönmemesi Ankara’yla Çin’i yakınlaştırırken, bu yakınlaşma, Türk dış politikasının en köklü önceliklerinden biri olan Uygur hakları konusunda da değişime yol açıyor.
The Arap Weekly yazarı Thomas Seibert’e göre, Erdoğan, Çin’in Avrupa’ya kara, deniz ve havayolu ihracat rotaları geliştirme planından Türkiye’nin fayda sağlayabileceğini umuyor.
The Arap Weekly’de yayımlanan yazısında Thomas Seibert, “Türkiye, Müslümanların uluslararası alanda bildirdiği diğer baskılara karşı sık sık ses çıkarmasına rağmen Çin’i gücendirmemek için Müslüman Uygur toplumuna karşı muameleye karşı sessiz kalıyor” yorumunu yapıyor.
Yazıda, Ağustos’ta bir BM görevlisinin Çin’in batısındaki Sincan bölgesinde, 1 milyon etnik Uygur’un kanunsuz bir şekilde tutuklandığına dair güvenilir raporlar aldıklarını belirtip serbest bırakılmaları çağrısında bulunması hatırlatıyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Uygurların keyfi tutuklulukla, dini pratiklerinin günlük olarak engellenmesiyle ve “zorla politik telkinleme” ile büyük bir baskı altında olduklarına dair açıklamasına yer veriliyor.
Seibert, Sincan aktivistlerinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu konuyla ilgili bir açıklama yapmadığının altını çizdiğine dikkat çektiği yazısında şöyle diyor:
“Erdoğan İsrail’in Filistinlilere yaklaşımıyla çok sert eleştirmiş, Avrupalı ülkeleri İslamofobi ile suçlamıştı. Geçtiğimiz yıl Erdoğan, Myanmar’ın Müslüman Rohingya azınlığına karşı “soykırım” yaptığını söylemişti.
Geçmişte de Çin’e sert tepkiler vermişti. 2009’da Başbakan olarak Erdoğan, Uygurlara muamelesi nedeniyle Çin’e “soykırım” sözcüğüyle saldırmış, Pekin, Erdoğan’ı Çin’in içişlerine karışmakla suçlamıştı. Üç yıl önce Uygurlar Tayland’dan sığınma talep ettiklerine Türkiye, Çin’in isteğinin aksine onlara koruma teklif ettiğinde Ankara ve Pekin arasındaki gerilim yükselmişti.
Bu sefer durum farklı. Türk lirası geçtiğimiz yıl ABD doları ve Euro karşısında yüzde 40 oranında değer kaybetti. Çöküş, ABD’nin Türkiye’ye karşı yaptırım uygulamasıyla sonuçlanan kavga ile daha da kötüleşti.”
Yazıda, Washington merkezli think-tank kuruluşu Demokrasileri Savunma Vakfı’nın kıdemli üyesi Aykan Erdemir’in Erdoğan’ın asıl Türkiye’nin ekonomik sorunlarının ilgilendirdiğiyle ilgili değerlendirmesi de yer alıyor.
“Çin, Türkiye’nin ekonomik krizi yenmesinde önemli bir rol oynayabilir” diyen Seibert, devam ediyor:
“Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Ağustos’ta Türk enerji ve ulaştırma sektörüne 3.6 milyar dolarlık borç paketi verdi. Bine yakın Çin şirketi Türkiye’de aktif ve Ankara daha fazla Çin turisti ülkeye çekmeye çalışıyor.
Erdoğan, Avrupa, Ortadoğu ve Asya’nın ortasında konumlanan Türkiye’nin Çin’in Avrupa’ya kara, deniz ve havayolu ihracat rotaları geliştirme planından fayda sağlayabileceğini umuyor.”
Yine yazıda Avustralya’da yaşayan Uygur Bülteni isimli Uygur haklarına ilişkin sosyal medya kampanyasından Alip Erkin’in Türkiye’nin ekonomik kaygılarının Uygur sorunundan kaçınmasının ana sebebi olduğuyla ilgili yorumu da yer aldı.
