12 Eylül 1980 Darbesi’yle ilgili ilk dijital müze ve insan hakları arşivi açıldı. Bellek Müzesi’nin daimi koleksiyonlarında 142 dijital, 75 fiziki dava dosyası, binlerce sayfalık hukuki belge, 30 ayrı bağışçıdan edinilen 30 bin bellek nesnesi, 250 saati aşan 100 sözlü tarih kaydı, 518 fiziki belge, 65 gazete ve 150 kitap yer alıyor.
Research Institute on Turkey’nin (Türkiye Araştırmaları Enstitüsü) bir kolektif hafıza çalışması olarak dijital ortamda hayata geçirilen Tarihsel Adalet için Bellek Müzesi, 12 Eylül 1980 Darbesi’nin 42. yılında İstanbul Moda Sahnesi’nde düzenlenen açılış etkinliğiyle faaliyete başladı.
Darbe sürecinde insanlığa karşı işlenen suçların kaydını tutarak hak ihlallerini görünür kılmayı amaçlayan Bellek Müzesi, 12 Eylül’den bugüne 42 yıldır devam eden adalet mücadeleleri ve geçmişle yüzleşme pratiklerine Sözlü Tarih, Dava Dosyaları ve Bellek Nesneleri koleksiyonlarını kapsayan bir dijital insan hakları arşiviyle ışık tutuyor.
DARBENİN HAK İHLALLERİNE DAİR TÜM DETAYLAR
www.bellekmuzesi.org adresinden erişilebilecek olan Bellek Müzesi koleksiyonlarında, devrimci mücadelenin yükselişinden öğrenci hareketlerine, sendikal örgütlenmeye, kadınların siyasi mücadelesine ve anti-faşist direnişe kadar birçok tanıklığın yanında darbenin kolektif belleği, askerî rejim ve onun hukuk sistemi, insan hakları ihlalleri, adalet mücadelesi, uluslararası dayanışma, cezasızlık, yüzleşme ve hesap sorma pratiklerine dair bilgiler yer alıyor.
Bellek Müzesi’nin daimi koleksiyonlarında 142 dijital, 75 fiziki dava dosyası, binlerce sayfalık hukuki belge, 30 ayrı bağışçıdan edinilen 30 bin bellek nesnesi, 250 saati aşan 100 sözlü tarih kaydı, 518 fiziki belge, 65 gazete ve 150 kitap yer alıyor.
Research Institute on Turkey (Türkiye Araştırmaları Enstitüsü) bünyesindeki Kolektif Hafıza Çalışma Grubu, Bellek Müzesi’ni çeşitli kurumlar, insan hakları örgütleri, hak savunucuları, hukukçular, tanıklar, akademisyenler ve yazarların katkılarıyla hazırladı.
İŞKENCE HARİTASI
12 Eylül 1980 Darbesi döneminde en yaygın ve sistematik olarak uygulanan ihlal türü işkence idi. Gözaltına alınan 650 bin kişi içerisinden 5 bin ismin; 400 mekanın, 45 işkence türünün ve bu ihlallerden sorumlu tutulan 500’den fazla ismin birincil kaynaklar yoluyla teyit edildiği Türkiye’nin bu ilk işkence haritası koleksiyonlara eklenen her yeni veri ışığında ve müzenin metodolojisi çerçevesinde sürekli güncelleniyor. Müzede il il işkence yapılan mekanlar ifşa ediliyor.
5 NO’LU CEZAEVİ FİLMİG ÖSTERİLECEK
Açılış etkinlikleri çerçevesinde 13 Eylül 2022 Salı günü Moda Sahnesi’nde saat 18.00’de Çayan Demirel’in “5 No’lu Cezaevi 1980 – 84” belgeseli gösterilecek.
18 Eylül Pazar günü de saat 10.00 ile 16.00 arasında “Sanat Yoluyla Demokrasiyi Savunmak Atölyesi” gerçekleştirilecek.
