AKP'nin masa başında aldığı kararların sahada farklı sonuçlar verdiğine dair çok örnek var. Cumhurbaşkanlığı'nı kazanma ihtimali iyice azalan Erdoğan'ın son bir hamleyle Meclis'de güçlü olma istediği de gerçekleşmeyebilir.
AKP-MHP ittifakı üzerinde uzun süredir çalıştığı seçim kanunu ile ilgili düzenlemeyi Meclis’e sundu. İki parti Türk siyasi tarihinde oy kaybedeceğini anlayan bütün iktidarların yaptığını yaptı ve yasaya kendine avantaj sağlayacağını düşündüğü maddeler ekledi.
Düzenleme daha fazla vekil çıkarma üzerine kurulu. Kullandıkları veriler 2018 seçim sonuçları. Oysa o tarihten bu yana Türkiye ve dünyada önemli değişmeler oldu. Seçimden bir yıl sonra Cumhur İttifakı önemli büyükşehirleri kaybetti. Ardından toplumu derinden sarsan ekonomik kriz yaşanmaya başladı. Elektrik ve doğalgaza yüzde 120 zam yapılarak Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Turizm geliri üzerinden yaz aylarında ekonomiyi rahatlatma planları ise Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal girişimiyle başka bahara kaldı.
İTTİFAK HAMLESİ DE AYNI HESAPLA YAPILMIŞTI
Bu nedenle masada yapılan planların sahada işe yaramama ihtimali hayli yüksek. İttifak düzenlemesini getirirken yapılan da aynı şeydi. AKP ve MHP’nin oy oranının yüzde 50’inin üzerinde olduğu ve ittifakla seçime gidilmesi halinde rekor oranda vekil kazanılacağı düşünüldü. CHP, İYİ Parti ve Saadet Partisi’nin ittifak hamlesi rekor vekil kazanma hayalini bitirdi. AKP tek başına iktidar çoğunluğunu sağlayamadı.
Şu anda birçok gelişme Cumhur İttifakı’nın aleyhine işliyor. En önemlisi ekonomik kriz daha da derinleşiyor ve toplumun bütün katmanlarında krizin etkileri yayılıyor. AKP’nin politika yapıcıları bir süredir siyaseti ve toplumsal gelişmeleri geriden takip ediyorlar. Yaptıkları her hamle dezavantaja, zaafa dönüşüyor. Yaptıkları düzenleme bir yıl sonra aleyhlerine dönüyor.
Son yapılan kamuoyu araştırmalarında AKP’nin kararsızlar dağıtılınca oy oranı yüzde 29-30, MHP’nin oy oranı ise yüzde 6-7 civarında. Bu yüzdeler ekonomik kriz derinleştikte daha da azalacak.
MECLİS’İ ALALIM DERKEN MHP VEKİL KAYBEDERSE…
Anketlere göre Cumhur İttifakı adayı Erdoğan’ın yüzde 50’lik oya ulaşması hayli zor. Yeni seçim kanunu düzenlemesi bir anlamda “Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak mümkün olmadığı için Meclis’i sağlama alalım” mantığı ile hazırlanmış. Ancak oy oranı az olan partilerin dahil olacakları ittifakları fiilen bitiren düzenleme MHP’nin vekil sayısının daha da düşmesine yol açabilir. MHP’nin tek vekil çıkardığı Anadolu’daki illeri de kaybetme ihtimali yüksek.
MHP VEKİLLERİ AKP’DEN ALIR
Düzenleme MHP’nin Orta Anadolu’da kaybettiği vekilleri kazanması üzerine kurgulanmış. Ancak önceki seçime göre oylarının yüzde 40’a yakınını kaybetmiş bir partinin Orta Anadolu’da AKP’den sonra ikinci parti olması artık mümkün değil. Birçok şehirde İYİ Parti MHP’nin çok üzerinde oy alacağı öngörülüyor. Anketler de bu yönde. Bu durumda MHP vekil alsa bile alacağı vekil AKP’nin vekili olacaktır.
STRATEJİK OY KULLANMA KAPASİTESİ KÜÇÜMSENİYOR
Diğer yandan bu düzenlemeyi hazırlayanların Türkiye’de seçmenin stratejik oy kullanma kapasitesini küçümsedikleri görülüyor. MHP’nin 2011 seçiminde yüzde 10 barajını aşmasını sağlayan CHP’li seçmenin stratejik oy kullanmasıydı. Son belediye seçiminde Kürt seçmenin stratejik oy kullanmadaki başarısı ortada. Daha önce parti olarak seçime girmeyen HDP çizgisindeki siyasetin, adaylarını ilçe ilçe, mahalle mahalle örgütleyerek onlarca bağımsız milletvekili çıkardığını ve neredeyse hangi vekile hangi mahallenin oy vereceğinin dahi hesaplandığını unutuyor birileri.
Millet İttifakı bileşenlerine oy verecek vatandaşın bulunduğu ildeki durumu dikkate alarak yol alacağı açık. Burada DEVA, Gelecek ve Saadet Partisi seçmenlerinin hedeflendiği görülüyor. Bu seçmenin CHP veya İYİ Parti amblemine oy vermeyeceği hesaplanıyor. Ancak yerel seçimler bu tezi doğrulamadı. Sağ seçmenin CHP’ye oy vermeyeceği varsayımının anlamını büyük oranda yitirdiği görülmek istenmiyor.
İYİ PARTİ VE DEVA’NIN BAŞARISI KURULAN TUZAĞI TERSİNE ÇEVREBİLİR
Yasayı düzenleyenlerin görmek istemediği Anadolu’da İYİ Parti ve DEVA Partisi’nin kendisine taban bulduğu gerçeğidir. İki partinin de seçim yaklaştıkça oy oranlarını daha artıracağını varsayabiliriz. Ekonomik kriz derinleştikçe DEVA Partisi daha da ön plana çıkacaktır. Yani Millet İttifakı’nın daha az vekil çıkarması çıkılan yolda AKP ve MHP’nin eldekini kaybetme ihtimali hiç de az değil.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan (FOTOĞRAF: BÜLENT KILIÇ / AFP)
AKP’nin politika yapıcılarının bir süredir siyaset üretme kabiliyetleri ciddi oranda zayıfladı. Ürettiğini düşündükleri politikalar bir süre sonra kendilerini vuruyor. Örnek Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ve seçim ittifakı düzenlemeleri. Meclis’e sundukları kanun teklifiyle ikincisinden fiilen vazgeçmiş görünüyorlar. Ellerinde imkan olsa birincisinde de kısa sürede vazgeçerler.
AKP’yi kurtaracak şey bir an önce Cumhurbaşkanlığı sisteminden vazgeçtiğini ilan etmesi, ardından MHP ile olan ortaklığını bitirmesidir. Bu ikisi yapsa şu anki durumundan daha iyi olabilir
Son söz: Türkiye’nin selameti hukuka ve demokrasiye dönüştedir. AKP-MHP ittifakı bunu yapamaz. AKP artık 28 Şubat sürecinin taşeronluğunu yapan ANAP gibi iktidardan düştükten sonra kısa süre içerisinde tarihte “demokrasinin imkanlarıyla demokrasiyi yok eden bir parti” olarak yer alacaktır.
