Türkiye ile ilgilenenler gözlerini Doğu Akdeniz'e ve AB’ye çevirmişken, Karadeniz ve Kafkaslar bazen göz ardı ediliyor. Oysa orada da kendine özgü bir tempo var. Türkiye’nin Karadeniz’deki doğalgaz arayışının hemen akabinde, NATO Gürcistan’da askeri bir tatbikat yaptı.
Rusya, Batı ile yeni gerilimlerin arttığı bu dönemde başta Çin olmak üzere diğer müttefikleriyle yeni bir askeri tatbikat gerçekleştirdi. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Kafkas-2020 tatbikatına 80 bin civarında Rus askeri katıldı. Belarus’un yanı sıra Çin, Pakistan, Ermenistan ve Myanmar’dan yaklaşık 1000 asker Rusya’nın güney ve kuzey Kafkasya’da; Kapustin Yar, Aşuluk, Adanak ve Prodboy bölgelerinde boy gösterdi.
Tatbikat’ın “deniz şovu” kısmı da oldukça gösterişliydi. Karadeniz ile Hazar Denizi sularında düzenlenen tatbikatta, yaklaşık 60 savaş uçağı, 30 savaş gemisi, 250 tank, 450 zırhlı araç, 200 top ve roket fırlatma sistemleri yer aldı.
Türkiye ile ilgilenenler gözlerini Doğu Akdenize ve AB’ye çevirmişken, Karadeniz ve Kafkaslar bazen göz ardı ediliyor. Oysa orada da kendine özgü bir tempo var. Türkiye’nin Karadeniz’deki doğalgaz arayışının hemen akabinde, NATO Gürcistan’da askeri bir tatbikat yaptı.
TATBİKAT RUS ASKERİ KABİLİYETİNİ ÖLÇMEK İÇİN
Resmi açıklamalara göre Kafkas-2020, Rus askeri birliklerinin, askeri güvenliği sağlama kabiliyetini ölçmek amacıyla yapılıyor ve olağan düzenli tatbikatlardan biri. Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Nikolay Pankov yaptığı açıklamada “tatbikatın saldırgan karakter taşımadığına” vurgu yaptı. Fakat adı geçen ülkelerin yanı sıra tatbikatta gözlemci olarak katılan Azerbaycan, Endonezya, İran, Kazakistan, Tacikistan ve Sri Lanka’nın varlığı, uzmanları dünyadaki güç dengelerini tekrar analiz etmeye yönlendiriyor.
Rusya Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakanı Baş Yardımcısı Valeriy Gerasimov komutasında düzenlenen dev tatbikattaki en büyük yenilik “Terminatör” tank destek araçları. Tatbikat sırasında test edilecek bu askeri araçlar, saldırı ve savunma, marş, ağır zırhlı araçlarına karşı mücadele ve muhtemelen kentsel çatışmada piyade ve tanklara destek sağlıyor.
Tatbikatın hava sahasında ise son yıllarda isimlerini sokaktaki insanın bile ezberlediği S-400, S-300 ve Pantsir-S taburları yer aldı. Ayrıca Buk-M2, Buk-M3 ve TOR-M askeri hava savunma sistemleri, askeri birliklerin hava saldırılarına karşı korunması konferansları da verildi.
KAFKASYA HAREKETLENİYOR
Türkiye ile ilgilenenler gözlerini Doğu Akdeniz’e ve AB’ye çevirdiği bir dönemde, Karadeniz ve Kafkasların göz ardı edilmemesi gerekiyor. NATO’nun Gürcistan’daki askeri tatbikatı böyle bir zamanda manidar.
Vaziani Askeri Üssü’nde Gürcistan, ABD, İngiltere, Polonya ve Fransa’dan yaklaşık 3 bin, askeri personelin katıldığı tatbikat için özel bir açılış töreni düzenlendi. Gürcistan Başbakanı Giorgi Gakharia açılış konuşmasında Gürcistan’ın NATO ile entegrasyon sürecinin devam ettiğini Avrupa-Atlantik entegrasyonunun güçlenmesi için ordu eğitimlerine devam edileceğini söyledi.
Gürcistan ordusunun savunma yeteneklerinin artması için NATO işbirliklerini oldukça önemsiyor.
Hatırlamakta yarar var, NATO’nun 2. büyük gücü Türkiye, Gürcistan’daki bu tatbikata katılmadı. Gürcistan, bölgede NATO’ya kanalize olduğunu göstermek için elinden geleni ardına koymuyor, Türkiye ise NATO ile yaşanacak gerginliği hesaba katsa bile, Rusya’nın “alanında” dikkatli olmaya çalışıyor.
Rusya uzmanlarının birçoğu, Kafkas-2020 tatbikatların, Rus Silahlı Kuvvetleri’nin büyük ölçekli bir çatışmaya girmeye hazır olup olmadıklarının temel yıllık testi olduğunu düşünüyor. Ruslar, bu yaz, Zafer Bayramı kutlamaları sırasında Moskova’daki Kızıl Meydan’da da bir askeri şov yapmışlardı.
PUTİN’İN EN BÜYÜK ÖNCELİĞİ RUS ORDUSU
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, orduyu SSCB’nin yıkılışı ardından yeniden canlandırmayı ve küresel bir güç haline getirmeyi 20 yıllık iktidarının en önemli önceliklerinden biri haline getirdi.
Rusya silahlı kuvvetleri yeni uçaklar, tanklar ve füzeler üzerine çalışıyor, bölge ülkelerine satıyor, yeni üsler açıyor, Soğuk Savaş tarzı stratejik bombardıman düzeneklerini yeniden hayata geçirme planları yapıyor. Moskova, son yıllarda Kafkasya, Baltık ve Kuzey Kutbu’nda gittikçe daha sık ve daha büyük çaplı askeri tatbikatlar düzenliyor.
Öte yandan, Rusya’nın bu sonbaharda yaptığı tatbikatlar, geçen aylarda meydana gelen siyasi olaylar ile de kesişiyor. Eşi benzeri görülmemiş protestolarla karşı karşıya kalan ve bu hafta gizli bir törenle yemin eden Belarus’un diktatörü Alexander Lukaşenko’ya verilen desteğin bir anlamda vurgulanması da tatbikatta verilen mesajlar arasında.
SLAV KARDEŞLİĞİ TATBİKATI
Hatırlamakta yarar var, Kafkasya-2020 tatbikatlarına paralel olarak, “Slav Kardeşliği” adı verilen Rus-Belarus ortak tatbikatları Eylül ortasında başlamıştı. Tatbikatlar, Belarus’un Polonya sınırındaki Brest kenti yakınlarında başlatıldı ve ağır stratejik Tu-160 bombardıman uçağı Belarus’un AB sınırı üzerinden uçtu.
Bu uçuşun yapıldığı günlerde Lukaşenko, Polonya’yı ve Baltık devletlerini hatta Avrupa ve ABD’yi muhalefetle koordine etmekle suçluyor ve bu ülkelerinin Belarus’a müdahil olmayı, “Rusya’ya saldırmak için bir sıçrama tahtası” olarak gördüğünü dillendiriyordu.
Rusya, Belarus’un hala kendi kollarında olduğu mesajını vermek için her yolu deniyor. Örneğin, Rusya önderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün önümüzdeki ay yapılacak zirvesine Belarus ev sahipliği yapacak.
MİNSK’E OLASI YAPTIRIMLAR
Tüm bu güç gösterileri yaşanırken, AB ülkede devam eden insan hakları ihlalleri nedeniyle Minsk’e uygulanacak yaptırımları tartışmaya devam ediyor. 40 Belarus vatandaşı için AB’ye giriş yasağı konması ve banka hesapları dondurulması düşünülüyor, listeler hazırlanıyor.
Kendinden emin bir şekilde Rusya’nın kollarındaki Lukaşenko, belli ki yaptırım tehditlerini ciddiye almıyor ve bunu açıkça Batı’ya gösteriyor. Belaruslu uzmanlar, Brüksel’in “gevşekliği” sebebi ile Lukaşenko’nun bu kadar rahat davrandığını düşünüyor. Rusya’nın Yunanistan ve Kıbrıs’ı etkisi altına alarak, AB’den Belarus’a uygulanacak yaptırımları geciktirdiği belirtiliyor.
Kremlin’e yüksek sesle muhalefet edebilen siyasetçi Alexei Navalni’nin zehirlenmesi ise Rusya’nın başını ağrıtan ve Batı ile ilişkilerini daha da zor sokan bir gelişme. Moskova’ya daha fazla yaptırım uygulayabileceklerini söyleyen Avrupalı liderlerin sert kınamaları hala devam ediyor..
Rusya, “tamamen savunma amaçlı” tatbikatlarını tam da bunların konuşulduğu bir dönemde dünyanın gözüne sokuyor. Askeri oyunları gücünü göstermek için bir fırsat olarak görüyor kuşkusuz. Bu denklemde Rusya’nın Suriye’deki varlığı ve oradaki iddialarını da unutmamak gerekiyor.
ABD, ÇİN VE “YENİ SOĞUK SAVAŞ”
Diğer yandan ABD ve Çin arasındaki sürtüşme Koronavirüs pandemisi ile daha da hissedilmeye başladı. ABD Başkanı Trump, son BM Genel Kurul’undaki konuşmasında yine Çin’e esti gürledi. Pandeminin sorumlusu olarak Çin’i hedef gösterdi. “Bütün dünyaya bu bulaşıcı hastalığı yayan Çin’den hesap sormak zorundayız.” dedi.
Çin bu çıkışları duymamazlığa geliyor gibi gözüküyor, bir dünya gücü olma savaşında olmadıklarını belirtirken ölesiye efor harcadığı çekişmeyi reddediyor. Fakat AB, artan ABD-Çin gerginliğinden oldukça rahatsız. Dünyanın en büyük iki ekonomisinin, çatışabileceği ve bunun sonucunda “iki ana gücün” karşılaşacağı bir gelecekte diğer ülkelerin ne yapacakları konsunda soru işaretlerinin farkında.
“Yeni Soğuk Savaş” denen dönemde, bazı ülkelerin alacakları pozisyon kuşkusuz tüm dengeleri etkileyecek. Rusya ve Orta Doğu’daki güçlerin böyle bi durumda alacakları konum oldukça önem kazanacak. Bu yüzden, Rusya’nın “savaş oyunlarına” bu açıdan da bakmak gerekli.
