HDP Milletvekili Züleyha Gülüm, işverene ‘ahlak kurallarına uymadığı’ gerekçesiyle işçiyi işten çıkarma yetkisini veren KOD29’un iptali için kanun teklifi verdi. İşçiler bu maddeden işten çıkarıldıklarında hem tazminat alamıyor hem de işsizlik maaşına başvuramıyor.
Mayıs 2021'de 43 eğitim, 15 sağlık ve 14 belediye emekçisi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti
HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, işverenin inisiyatifine bırakılan ve KOD29 olarak adlandırılan yasal düzenlemenin iptali için kanun teklifi hazırladı. İşverene, hakkında herhangi bir tutanak ya da soruşturma olmasa bile işçiyi “ahlak kurallarına aykırı” davranmakla sulayıp işten çıkarma yetkisi veren KOD29’la işten çıkarmalarda işçi hem birikmiş tazminatını alamıyor hem de işsizlik maaşına başvuramıyor.
Gülüm, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinde, işverenin haklı nedenlerle iş akdini derhal feshi düzenlendiğini hatırlatarak, “Bu maddenin ikinci bendinde ‘Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri’ başlığı altında işçilerin bir takım suç ve kabahat sayılan eylem ve davranışlarına örnekler verilmiş olunup söz konusu hallerde işverene tazminat ödemeksizin işçiyi çıkarma yetkisi tanınmaktadır” dedi.
İŞÇİNİN ALEYHİNE
Gülüm’ün kanun teklifsi gerekçesinde şu ifadeler yer aldı: “İşverene haklı fesih hakkı veren durumlara örnekler verilmiş ancak ‘ve benzeri’ denilerek fesih sebeplerinin örnek olaylarla sınırlı olmadığı da belirtilmiştir. Bu ifadeyle işverene geniş bir feshetme keyfiyeti sunan kanun ‘ahlak’ ve ‘iyi niyet’ kavramlarına sübjektif ölçütlerle yaklaşıldığı ve kötüye kullanılmaya açık olduğu gerçeğini unutmuştur.”
“İŞVERENLER KANUNU KÖTÜYE KULLANIYOR”
“Keyfi işten çıkarma genişliğinin yanı sıra bu kodlama süreci de tamamen işverenin inisiyatifine bırakılmıştır. İşverenin Kod 29’u işaretlerken iddiası hakkında delil gösterme zorunluluğu bulunmamakta ve işçinin ‘ahlak ve iyi niyet kurallarına uyulmayan haller’den hangisini ihlal ettiği belirsiz bırakılmaktadır. Bu bildirimin doğru olup olmadığı ne İŞKUR ne de SGK tarafından sorgulanmaktadır.”
“KOD 29 uygulaması aynı zamanda işyerlerinde sendikalaşan işçilerin işten çıkarılması için de bir silaha dönüştürülmüştür. İşverenler kanunu doğrudan kötüye kullanarak işçilerin örgütlülüğünü tehdit etmekte ve sendikalaşan işçileri KOD 29 ile işten çıkarmaktadır. İşverenler, bu eylemleriyle Türk Ceza Kanunu’nun 118. Maddesinde tanımlı bulunan sendikal hakların kullanılmasını engelleyerek açıkça suç işlemektedirler.”
“İHBAR TAZMİNATI ÖDEMEMEK İÇİN BU MADDEDEN İŞÇİ ÇIKARIYOR”
“Pandemi sürecinde başka sebeplerle işten çıkarmanın mümkün olmadığını gören işverenler işten çıkarma yasağını anlamsız hale getiren bu istisnayla kıdem ve ihbar tazminatı ödememek için işten çıkış sebebi olarak bu kodu işaretlemektedirler. İŞKUR ise 29 Numaralı kod sebebiyle işten çıkarılan işçilere işsizlik maaşı ve kısa çalışma ödeneği vermemektedir.”
KOD29 NEDİR?
İş Kanunu’nun 25. maddesinde yer alan tanıma göre, ‘ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan’ davranışlar anlamına geliyor. Ayrıca SGK kayıtlarına işten çıkarılma gerekçesi de işlenirken, başka iş bulmalarının önü de kesilmiş oluyor. Kod-29 bununla da sınırla kalmıyor, işçilerin işsizlik maaşı almasına da engel oluyor. Uzun yıllar emek verdikleri işlerinden SGK mesajıyla atılan işçiler, hem işsizlik maaşı alamıyor, hem de iş bulamıyor. Ani işten çıkarmalarda işverenin ihbar tazminatı ödemesinin de önüne geçiyor.
