İran’dan Biden’a ‘nükleer anlaşma’ çağrısı

ABD Dışişleri Bakanlığı, İran’ın Washington ve Tahran arasında ‘İran Nükleer Anlaşmasına’ geri dönmek için senkronize adımlar atılması yönündeki önerisine soğuk yaklaşıyor, ancak bir ABD’li yetkili bu tutumun bir ret olarak görülmemesi gerektiğini söyledi.

BİDEN: İRAN ŞARTLARI SAĞLAMALI 

1 Şubat Pazartesi günü, İran Dışişleri Bakanı Mohammad Javad Zarif, en büyük problemin 2015 anlaşmasını 2018 yılında bozan Trump’ın kararları olduğunu söyledi. Ayrıca, ilk defa ekonomik yaptırımların gevşetilmesi halinde Tahran’ın ABD çizgisine gelme konusunda yumuşayabileceğini ima etti. Öte yandan Biden yönetimi ise önce İran’ın gerekli şartları sağlaması gerektiğini vurguladı.

ABD: İRAN GEREKLİ ADIMLARI ATMADAN GÖRÜŞME OLMAZ

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Biden yönetimini kastederek, “İranlılarla doğrudan temas kurmadık ve İran gerekli adımları atmadan, bir mevzu görüşüleceğini zannetmiyorum” dedi. İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir başka ABD’li yetkili, Price’ın yorumlarının Zarif’in fikrinin reddedildiği yönünde anlaşılmaması gerektiğini, bunun yerine Biden’ın İran ekibinin kararlarının beklenmesi gerektiğini öne sürdü.Aynı yetkili “Ret yok” dedi ve ekledi: “İran’la veya başka biriyle müzakerelere başlamadık çünkü önceliğimiz nükleer anlaşmadaki ve bölgedeki ortaklarla istişare etmektir.”

ABD-İRAN NÜKLEER SİLAH ANLAŞMASI

İran ile altı büyük güç arasındaki 2015 anlaşması uyarınca Tahran, ekonomik yaptırımlardan kurtulma karşılığında nükleer programını sınırlandırmayı kabul etti. Donald Trump, İran’ın İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve ABD ile yaptığı anlaşmayı feshetti, daha önceki ABD yaptırımlarını yeniden uyguladı ve İran’ın ekonomisini sıkıştıran yeni yasaklar getirdi.

İRAN, NÜKLEER ANLAŞMA İHLALLERİNİ ARTTIRIYOR

İran, 2015 nükleer anlaşmasındaki önemli bir ihlali derinleştirdi ve uranyumu bir yeraltı tesisinde daha fazla sayıda gelişmiş santrifüj makinesiyle zenginleştirdi. Ancak İran bu adımla anlaşmayı kurtarma konusunda yeni ABD yönetimi ile karşı karşıya kaldı.

Tahran son zamanlarda anlaşma ihlallerini çoğalttı ve ABD Başkanı Joe Biden üzerindeki baskıyı artırdı çünkü her iki taraf da önce hareket edenin artık yalama yapan anlaşmaya geri dönmeye istekli olduğunu gösterecek.
İran, 2018’de o zamanki Başkan Donald Trump’ın anlaşma uyarınca kaldırılan ABD’nin İran’a yönelik ekonomik yaptırımlarının yeniden empoze etmesine yanıt olarak 2019’da ihlallere başladı.

İRAN, URANYUM ZENGİNLEŞTİRİYOR

Anlaşma, İran’ın uranyumu yalnızca ana zenginleştirme sahasında –Natanz’daki bir yeraltı fabrikasında– birinci nesil IR-1 santrifüjlerle rafine edebileceğini söylüyor. Geçen yıl İran, çok daha verimli IR-2m makineleriyle zenginleştirmeye başladı ve Aralık ayında üç tane daha kuracağını söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, 2 Şubat 2021 tarihli Reuters tarafından hazırlanan bir raporda, “İran, 174 IR-2m santrifüj içeren üç kademeden birinin kurulumunu tamamladı ve İran İslam Cumhuriyeti ikinci aşamada zenginleşmeye başladı” şeklinde açıklama yaptı.

İran’ın IAEA Elçisi Kazem Gharibabadi, Twitter’da Tahran’ın, 2015 anlaşmasından önce elde ettiği yüzde 20 saflıkta uranyumu zenginleştirmeye başladığı Fordow’da IR-6 santrifüjleri kurmaya başladığını söyledi.