İHD Ankara Şubesi’nin 'İç Anadolu Bölgesi Hapishaneleri 3 Aylık Hak İhlalleri Raporu'na göre 3’ü karantina koşullarında olmak üzere 14 tutuklu ve hükümlü yaşamını yitirirken, 51 kişi de işkence veya kötü muameleye maruz bırakıldı. Rapora göre 604’ü ağır olmak üzere 1605 hasta tutuklu cezaevlerinde tutuluyor.
İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) Ankara Şubesi’nin hazırladığı İç Anadolu Bölgesi Hapishaneleri Üç Aylık Hak İhlalleri Raporu’ kamuoyuyla paylaşıldı. İHD Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Nuray Çevirmen, 2020 Temmuz-Eylül aylarında toplam 97 kişinin kendilerine başvuru yaptığını kaybetti.
3 KANSER HASTASI TAHLİYEDEN HEMEN SONRA ÖLDÜ
Çevirmen, 2020 yılı Temmuz-Eylül aylarında çeşitli cezaevlerinde 14 tutuklunun yaşamını yitirdiğini belirtti. Çevirmen, tutukluların ölüm nedenlerini şu şekilde sıraladı: “4 tutuklu intihar ederek yaşamını yitirdiği iddia edildi. 1 Mahpusun ölüm nedeni açıklanmadı. 4 tutuklu hastalıkları nedeniyle yaşamını yitirdi. 3 Kanser hastası tutuklu infazları ertelendikten kısa bir süre sonra yaşamlarını yitirdi. 1 tutuklu adil yargılanma talebiyle başlattığı açlık grevinde iken yaşamını yitirdi.”
Gazeteci Mevlüt Öztaş cezaevine girdikten sonra yaşadıklarını gün gün kaydetti. Yaşadığı hukuksuzlukları bir gazeteci dikkatiyle not etti.
TERZİOĞLU, KABAKÇIOĞLU, TİMTİK, ÖZTAŞ, ALİ BOÇNAK…
Cezaevlerinde ölenlerin isimleri şöyle:
1) Erdinç Tulay: Sincan’da akciğer kanseri dördüncü evresinde iken infazı ertelendi ve 4.07.2020’de yaşamını yitirdi.
2) H.K: Ferizli L Tipi Kapalı Hapishanesi, 18.07.2020’de intihar sonucu hayatını kaybettiği iddia edildi.
3) Musa Erkiş: Bartın T Tipi Kapalı Hapishanesi, 24.07.2020’de intihar sonucu hayatını kaybettiği iddia edildi.
4) Mevlüt Öztaş: Sincan’da kanser hastası, 26 Haziran 2020’de infazı ertelendi, 19 Ağustos 2020’de yaşamını yitirdi.
5) Fatih Terzioğlu: Silivri Cezaevi, Kanser Hastası, 10 Temmuz’da infazı ertelendi, 23 Ağustos 2020’de yaşamını yitirdi.
6) Kadir Kurt: Ereğli T Tipi Kapalı Hapishanesi, 23.08.2020’de intihar sonucu hayatını kaybettiği iddia edildi. Kurumuza başvuru yapan yakını intihara sürükleyen sebep ve kişilerin olduğunu aktarmıştır.
7) Ebru Timtik: Sadi Konuk Hastanesi mahkum koğuşunda tutulan Av. Ebru Timtik, adil yargılanma talebi ile başlattığı ölüm orucunun 238. gününde yaşamını yitirdi.
8) Mustafa Kabakçıoğlu: Gümüşhane E Tipi Kapalı Cezaevi Hapishanesi’nde 29 Ağustos’ta koğuşunda ölü bulundu, hastalıkları bulunmaktaydı.
9) Bahattin Kardaş: Diyarbakır T Tipi Hapishanesi, 80 yaşında, 9 Eylül’de karantina koğuşunda ölü bulundu.
10) Takiyettin Özkahraman: Patnos L Tipi Kapalı Hapishanesi, 75 Yaşında, yoğun bakıma kaldırıldıktan bir gün sonra 19 Eylül’de vefat etti.
11) Cengiz Karakurt: Siirt E Tipi Kapalı Hapishanesi, 14 Eylül’de rahatsızlanıp hastaneye kaldırılıyor, tekrar hapishaneye getiriliyor. 15 Eylül’de tek başına kaldığı koğuşta baygın bulunuyor, yoğun bakıma alınıyor. 22 Eylül’de yaşamını yitirdi.
12) Sinan Gencer: Van Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi, 22 Eylül’de intihar sonucu hayatını kaybettiği iddia edildi.
13) Ali Boçnak: Patnos L Tipi Kapalı Hapishanesi, 76 yaşında, ağır hasta, 24 Eylül’de vefat etti.
14) Muhammet Emir: Elbistan E Tipi Kapalı Hapishanesi, 2 Ekim Covid-19’dan kaynaklı hayatını kaybettiği açıklandı.
604’Ü AĞIR, BİN 605 HASTA TUTUKLU
Rapora göre, en az 604’ü ağır olmak üzere en az bin 605 hasta tutuklu cezaevlerinde tutuluyor. İç Anadolu Bölge Cezaevlerinde ise 37’si kadın olmak üzere en az 249 hasta tutuklu bulunuyor. Bu kadınlardan 88’i ağır hasta durumunda.
HASTANEYE GİDEMİYORLAR
Rapora göre sağlık hakkına erişim konusunda cezaevlerinde ciddi sıkıntılar yaşanıyor. İşte rapora yansıyan sağlık hakkı ihlalleri:
– Tutuklular hastaneye gidemiyorlar, gidilebilen çok acil durumlarda ise 14 günlük karantina sürecinde tek başlarına karantina koğuşlarında kalıyorlar.
– Talep edilmesine rağmen odalar dezenfekte edilmemektedir. Sadece 1 şişe çamaşır suyu verilmiştir.
Mustafa Kabakçıoğlu, 4 yıl tutulduğu cezaevindeki karantina hücresinde ölü bulundu
3 MAHPUS KARANTİNADA ÖLDÜ
– Hastaneye gidip dönen ve karantinaya alınan tutukluların ihtiyaçları yeterinde karşılanmamaktadır. Ayrıca karantina koğuşları havasız, kirli ve hijyen koşullarına sahip değildir. Karantinaya alınan başka mahpuslarla aynı telefon, aynı koridoru kullanmaktalar, kötü koşullarda 14 gün boyunca kalınması mahpusları risk altında tutmaktadır. 3 Aylık süre zarfında 3 mahpus bu karantina koşullarında yaşamını yitirmiştir.
– Ağır hasta mahpusların sağlıklarının korunmasına dair taleplerine rağmen tedbirler alınmamış, belirti gösteren mahpuslara testler yapılmamıştır.
KARANTİNAYA ALINANLARA 14 GÜN TELEFON HAKKI KULLANDIRILMADI
– Sincan T Tipi Kapalı Hapishanesinde Covid-19 testi pozitif çıkan vakaların yoğun olduğu bilgisi kurumumuza aktarılmıştır.
– Sincan’da testi pozitif çıkan mahpusların ailelerine bilgi verilmediği, karantina cezaevi olarak kullanılan 3 Nolu L Tipinde telefon hakkı 14 gün kullandırılmadığı bilgisi alınmıştır.
– Maske ve eldiven talep etmelerine rağmen verilmemektedir.
‘CEZAEVİ GÖREVLİLERİ İÇİN CEZASIZLIK POLİTİKASI’
Rapora göre en az 51 tutuklunun işkence veya kötü muameleye maruz bırakıldı. Adalet Bakanlığı’nın bu konudaki verileri paylaşmaması nedeniyle bu sayının daha yüksek olduğuna değinen İHD yetkilisi Nuray Çevirmen, cezaevlerinde uygulanan işkencenin ve tutuklulara yönelik kötü muamelenin temelinde cezaevi görevlilerine yönelik cezasızlık politikası olduğunu söyledi.
DAYAK, ÇIPLAK ARAMA, AYAKTA SAYIM ZORLAMASI…
Rapora yansıyan işkence vakaları şöyle:
– 20 tutuklu dayağa maruz kalmıştır.
– Ayakta sayım zorlaması yapılmaktadır. Zorla ayağa kaldırılmaktalar, itiraz ettiklerinde tehdit edilmektedirler.
– Afyon 1 Nolu T Tipinde 4 Mahpus haklarında verilmiş müebbet hüküm kararı olmamasına rağmen tek başlarına tutulmaktadırlar.
– Aksaray T Tipi ve Kırşehir E Tipi Kapalı Hapishanesinde onur ayakta sayım ve onur kırıcı uygulamalara karşı bir açlık grevi yapılmıştır. Daha sonra açlık grevleri sonlandırılmıştır.
– Bir Mahpus Şanlıurfa’dan Bolu’ya sevk edilmiş, Bolu’da çıplak aramaya maruz bırakılmıştır.
– Sincan 3 Nolu L Tipinde bir mahpus 20 infaz koruma memurunun şiddetine maruz kaldığını aktarmıştır.
– Bir kadın mahpus gözaltında ve hapishaneye ilk girişinde işkenceye maruz kaldığını aktarmıştır.
– Bir kadın mahpus hapishaneye ilk girişinde insan onuruna aykırı çıplak aramaya maruz kaldığını aktarmıştır.
FOX TV, YENİ YAŞAM VE BİRGÜN GAZETELERİ YASAK
Raporda tutuklulara yönelik iletişim yasakları ve diğer sorunları şu şekilde sıralandı:
– Sosyal faaliyetler (spor, sohbet, kurs) tamamen durdurulmuştur.
– Cezaevi idaresiyle ilgili vermiş oldukları dilekçelerin yerlerine ulaştırılmadığı, dilekçelerin cezaevinden çıkışının yapılmadığını, dilekçelere geri dönüş olmadığı ifade edilmektedir.
– Yeni Yaşam gazetesi başta olmak üzere Evrensel, Birgün gazetelerinin kendilerine ulaştırılmadığını gerekçe olarak da Basın İlan Kurumu’ndan resmi ilan ve reklam yayınlama hakkı bulunmayan gazetelerin hapishane alınmadığı söylenmiştir.
– Haber alma kaynaklarının engellendiğini, cezaevinde televizyonda yalnızca idarenin istediği kanalları izleyebildiklerini, FOX TV’nin bile kaldırıldığını aktarmışlardır.
KANTİNDEN SATIN ALINAN RADYOLAR TOPLATILDI, GERİ VERİLMEDİ
– Telefon görüşleri tek bir kişiyle sınırlandırılmış, pandemi başlangıcında belirtilen görüntülü görüşmenin uygulanmamakta, aramak istedikleri kişi çıkmadığında ise arama haktan mahrum kalmaktadırlar
– Havalandırma kapılarının geç açılıp erken kapandığı ifade edilmektedir.
– Kantinden alınmış olan radyolar toplatılmış ve geri verilmemiştir.
– İhtiyaç olan giyim ve kitapların hediye kapsamı içine konulduğunu, sadece dini ve milli bayramlarda verildiğini ve iki ayda bir olacak şekilde ayarlandığını ifade etmektedirler.
– Kitap, dergi ihtiyacı karşılanmamakta, odalarındaki kitap sayısı sınırlanmakta, kendilerine yollanan kitap ve dergiler verilmemektedir.
– Üç kişilik ziyaret hakkının karşılanmadığı, yazdırdıkları kişilerin onayının bir yıla yayıldığını aktarmışlardır.
TERCÜMAN OLMADIĞI İÇİN KÜRTÇE MEKTUPLAR VERİLMİYOR
– Tercüman olmadığı gerekçesiyle Kürtçe yazılmış mektupların verilmediği ve gönderilmediği aktarılmıştır.
– Mahpuslardan 650 TL elektrik faturası ücreti alındığı aktarılmıştır. (Kayseri Kadın Hapishanesi)
– Yemek porsiyonlarının çok küçük olduğu, birkaç kişiye yetecek kadar yiyecek getirildiği ve 10 kişilik koğuşa dağıtın denildiği, bir dilim karpuzun 10 kişiye yeteceğinin söylendiği aktarılmıştır.
– Diyet taleplerinin karşılanmadığı aktarılmıştır.
– Konya E Tipi Cezaevinde bulunan M. M’min aile ile birlikte gözaltına alındığı, ailesinin sınır dışı edildiği ailesi ile telefonla irtibata geçilmediği ve ailesi ile görüştürülmediği, ailesinin Afrin’de olmaları nedeniyle irtibat kurmadıkları aktarılmıştır.
SELÇUK MIZRAKLI’NIN 25 KARTPOSTAL ‘SAKINCALI’ GÖRÜLDÜ
– Yerine kayyum atanan eski Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Adnan Selçuk Mızraklı kendisine gelen 25 adet kartpostalın gönderildiğini ancak sakıncalı görülerek verilmediğini; kendisine gönderilen 7 kitaptan 3’ünün verilmediğini aktarmıştır.
4 YILDIR BİR KEZ BİLE KAPALI VEYA AÇIK GÖRÜŞ YAPAMAMIŞ
– Kayseri 2 Nolu T Tipinde kalan B. S. adlı mahpus 4 yıldır telefon hakkının prosedürleri tamamlayamadığı gerekçesiyle kullandırılmadığını, bir kez bile kapalı veya açık görüş yapmadığını; 2 yıldır vasi aradığını, birkaç kişinin ismini vasi atanması için verdiğini ancak vasi olarak talep ettiği kişilerin siyasi dosyaları olduğu veya başkalarıyla siyasi olarak haberleşebileceği bahanesiyle vasi talebinin reddedildiğini aktarmıştır.
