Coltescu mu daha ırkçı, A Spor yorumcusu Emre Bol mu?

Normal şartlarda formalite maçıydı. Şampiyonlar Ligi’nde son 16 turuna kalmayı bir önceki maçta garantileyen Paris Saint Germain ile grupta hiçbir iddiası kalmayan Başakşehir, Parc des Princes’te karşı karşıya gelecek ve maç sonunda evli evine, köylü köyüne gidecekti. Aynı gece oynanan Barcelona-Juventus ve Leipzig-Manchester United maçlarının yanında bu karşılaşma, formalitenin de formalitesiydi.

Fakat bir anda dikkatler, Rumen hakemlerin görev aldığı bu maça çevrildi. Dördüncü hakem Sebastian Coltescu, kırmızı kart gösterilmesini istediği Başakşehir Yardımcı Antrenörü Pierre Webo’yu orta hakem Ovidiu Hategan’a işaret ederken ırkçı bir ifade (negro) kullanmıştı. Hategan, bu ifadeye karşı çıkmadan elini cebine atmış ve kırmızı kartını göstermişti.

Sonuçta Webo ve Demba Ba başta olmak üzere Başakşehirli oyuncular ile teknik direktör Okan Buruk hakeme tepki gösterdi. Demba Ba, Coltescu’ya “Beyaz bir insanla konuşurken ona ‘beyaz insan’ diyor musun?” diye sordu. Başakşehir’e Neymar ve Mbappe başta olmak üzere Paris Saint Germain oyuncuları da destek verdi. Sonuçta maç yarım kaldı ve ardından da yeni hakemlerle oynanmak üzere bir gün sonraya ertelendi.

Paris Saint Germain-Başakşehir maçı, yeni hakemlerle oynanmak üzere ertelendi.

TÜRKİYE’NİN IRKÇILIKLA İLGİLİ GEÇMİŞİ NASIL?

Bir Şampiyonlar Ligi maçında Başakşehir Yardımcı Antrenörü Webo’ya karşı kullanılan ırkçı ifadeler, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çok konuşuldu. Twitter’da ırkçlıkla ilgili etiketler (#Notoracism, #WEBO, #BlackLivesMatter) Türkiye gündeminin ilk üç sırasına yerleşti. Her kesimden insan bu ifadelere olması gerektiği gibi karşı çıktı. Peki, Türkiye’nin ırkçılıkla ilgili geçmişi nasıl? İçeride benzer şeyler yaşandığında benzer tepkileri verebiliyor muyuz? Ya da çifte standartlar mı uyguluyoruz?

Mehmet Ali Yılmaz’ın ırkçı ifadeler kullandığı İngiliz futbolcu Kevin Campbell.

HERKESİN AKLINA İLK GELEN MEHMET ALİ YILMAZ

Türk futbolunda ırkçılık dendiğinde akla ilk Trabzonspor’un eski başkanı Mehmet Ali Yılmaz geliyor. Yılmaz, 1999’da performansını beğenmediği İngiliz futbolcu Kevin Campbell için “Golcü diye aldık, yamyam çıktı.” ifadelerini kullanmıştı. Bu ifadeler, İngiltere ve Avrupa’da, Türkiye’dekinden fazla yankılanmıştı. Türkiye’de tepkiler olsa da çok cılız kalmış, toplumsal bir karşı duruşa dönüşmemişti.

Yılmaz, daha sonra yanlış anlaşıldığını söylerken de farkında olmadan ırkçı ifadeler kullanmıştı: “Sinirle söylenmiş bir söz. Türkçemizde ‘Yamyam gibi üşüşmek’ deyimi var. Biz ona bir şey demedik ki. Hem ben ‘Arap’ demek istedim. … ‘Oyuna sarılmıyorlar, saldırmıyorlar. Ama para alırken yamyam gibi saldırıyorlar’ anlamında söyledim. … Irk ayrımcılığı anlamında kullanmadım, rengi anlamında kullandım. … Türk mizahının yüzde 90’ı Karadenizliler’e ait. Biz olmasak hiçbiriniz gülemezsiniz. Yenilmişiz, bütün yük benim omuzumda, bir espri bile yapamayacak mıyız? Hem 5 milyon pound vereceğim, hem de naz mı çekeceğim? (Gülerek) Verin bana 5 milyon pound, arkamdan da sövün! … Ben 5 yıl bakanlık, 20 yıldır da kulüp başkanlığı yapmış adamım. Böyle şeyleri büyütmenin alemi yok.”

Sosyal medyada ırkçı saldırılara maruz kalan Obi Mikel, kısa süre sonra Trabzonspor’dan ayrılmıştı.

OBI MIKEL, IRKÇI SALDIRILAR SONRASI TÜRKİYE’DEN AYRILDI

Geçtiğimiz şubatta Trabzon’da oynanan ve Trabzonspor’un 2-1 kazandığı Fenerbahçe maçının ardından Twitter’daki bazı hesaplardan Bordo-Mavili ekibin Nijeryalı futbolcusu Obi Mikel’e ve ailesine yönelik ırkçı ve küfürlü ifadeler kullanılmıştı. Fenerbahçe, bir açıklama yaparak bu ifadeleri kınamış, Trabzonspor Başkanı Ahmet Ağaoğlu da bunun bir insanlık ayıbı olduğunu söylemişti. Konu, kamuoyunda yeterince tartışılmazken; Mikel, kısa süre sonra, koronavirüsü bahane ederek Türkiye’den ayrılmıştı.

Benzer bir durum Gençlerbirliği’nin Brezilyalı futbolcusu Fabricio Baiano’nun başına gelmişti. Başkent kulübü, geçtiğimiz şubatta, Baiano’nun sosyal medya üzerinden ırkçı saldırılara uğramasıyla ilgili suç duyurusunda bulunmuştu. Yapılan açıklamada “Futbolcumuz Fabricio Baiano’nun sosyal medya üzerinden uğradığı ırkçı saldırılar nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti savcılarını göreve çağırıyoruz.” denilmişti. Sonra bir şey çıkmadı tabii.

EMRE BELÖZOĞLU DA AKLA İLK GELENLERDEN

Irkçılık denince, Türk futbolunun gelmiş geçmiş en başarılı ve en kariyerli futbolcularından Emre Belözoğlu da akla geliyor. Emre, Newcastle United’da oynarken, daha sonra Fenerbahçe’de takım arkadaşı olacak olan Joseph Yobo ile ilgili ırkçı ifadelerle göndeme gelmişti. İngiliz kamuoyu ayağa kalkmış, hakkında soruşturma açılmıştı. Emre, uzun süren bu tartışmalardan sonra ceza almadan temize çıkmıştı.

Emre Belözoğlu, Fenerbahçe forması giyerken Trabzonspor’un Fildişili futbolcusu Didier Zokora ile de benzer şekilde gündeme gelmişti. Zokora, kendisine ırkçı ve küfürlü ifadeler kullanıldığını söylemişti. İkili, mahkemelik olmuştu. Dava, Haziran 2014’te sonuçlandıktan sonra Zokora’nın avukatı Nusret Yılmaz, şunları söylemişti:

“15 Nisan 2012 tarihinde Şükrü Saraçoğlu’nda yapılan müsabaka sırasında Zokora, Emre Belözoğlu’nun kendisine, ‘Fucking negro’ sözünü sarf ettiğini söylemişti. Biz de bunun üzerine TFF’ye başvurmuştuk. Disiplin Kurulu, Belözoğlu’na 2 maç müsabakadan men cezası vermişti. İtirazımız üzerine Tahkim Kurulu, cezayı 3 maça çıkardı. Emre için, (Irkçılık ve ayrımcılık yapmak)’ suçlamasıyla Kadıköy Cumhuriyet Savcılığı’na başvurduk ama takipsizlik kararı verdi. Üsküdar 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne itiraz ettik, o da takipsizlik kararını kaldırdı. Mahkeme de bugün kararını verdi ve Emre Belözoğlu, ırkçılıktan ceza alan ilk futbolcu oldu.”

Sosyal medya paylaşımı nedeniyle futbol hayatı bitirilen Amedsporlu Deniz Naki.

DENİZ NAKİ, PAYLAŞIMI NEDENİYLE FUTBOLDAN MEN EDİLDİ

Yakın zamanda bu kez yerli bir futbolcuya karşı ayrımcı tavır sergilendi ve o futbolcunun kariyeri bitirildi. Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK), 2018’de Amedspor oyuncusu Deniz Naki’yi, sosyal medya hesaplarında paylaştığı mesajlarından ötürü 3 yıl 6 ay müsabakalardan men ve ve 273 bin lira para cezasına çarptırdı. Ceza, 3 yılı aşması nedeniyle, kurallar gereği “sürekli hak mahrumiyetine” dönüştürüldü. Bu, Deniz Naki’nin Türkiye’deki futbol hayatının sona erdiği anlamına geliyordu.

Türkiye Futbol Federasyonu, Deniz Naki’nin sosyal medya mesajlarında “ayrımcı ve ideolojik propaganda” yaptığı gerekçesiyle cezalandırıldığını açıkladı. Naki, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Afrin’e yönelik Zeytin Dalı Harekâtı’na karşı Almanya’nın Köln kentinde 26 Ocak’ta gerçekleştirilen mitinge sosyal medyadan katılım çağrısı yapmıştı.

ESKİŞEHİRSPOR TRİBÜNLERİ: AŞK BODRUMDA YAŞANIYOR GÜZELİM

Türk futbolundaki ırkçı ifadelerden biri de Şubat 2016’da oynanan Eskişehispor-Antalyaspor maçında görülmüştü. Türkiye’nin doğusundaki çatışmalar futboldaki atmosfere de yansımış, Eskişehirspor tribünlerinde, akıllara birçok yaralının kurtarılmayı beklediği Cizre’deki bodrumları getiren ‘Aşk bodrumda yaşanıyor güzelim’ yazılı bir pankart asılmıştı. Şarkıcı Bülent Serttaş’ın bir şarkısının isminden alınan söz, Cizre’de günlerce yaralıların kurtarılmayı beklediği bodrum katına ithafen özel harekatçılar tarafından duvarlara yazılıyordu.

A SPOR YORUMCUSU EMRE BOL HÂLÂ KOVULMADI

Türk sporunda ırkçılık yeterince tartışılmadığı ve bu ayıba yeterince tepki gösterilmediği için, dönem dönem gerek tribünde, gerek sosyal medyada, gerek saha içinde, gerekse medyada bu tür ifadelerle karşılaşıyoruz.

Taze bir örnek; A Spor Yorumcusu Emre Bol’un, Galatasaray’ın Senegalli golcüsü Mbaye Diagne hakkında söyledikleri. Bol, Rizespor maçında 3 gol atan Diagne ile yorum yaparken “Bunlar cahil çocuklar ya! Bu Senegal’de kim bilir okudu okumadı bilmiyoruz. Orada timsah yiyordu, geldi burada topçu oldu. Adam çok şey değil, cahil. Onlara biraz iyi yaklaşmak lazım, düzgün yaklaşmak lazım.” ifadelerini kullandı. Bu ifadelere karşı sadece Galatasaray Kulübü resmi internet sitesinden bir açıklama yaparak Bol hakkında hukuki işlemlere başlanacağını belirtti.

Emre Bol, Paris Saint Germain-Başakşehir maçının dördüncü hakemi Sebastian Coltescu’dan çok daha fazlasını söylemişti. Ancak onun onda biri kadar bile tartışılmadı, onun onda biri kadar bile sosyal medyada gündem olmadı. Başakşehir Yardımcı Antrenörü Webo ile ilgili yayınlar yapan A Spor ve Sabah Grubu, Emre Bol’a herhangi bir yaptırım uygulamadı.

FUTBOL FEDERASYONU DA BİRÇOK OLAYA SESSİZ

Webo’yla ilgili ırkçı ifadelerin ardından resmi sitesinden “Irkçılığı şiddetle kınıyoruz” başlıklı uzun bir açıklama yayınlayan Türkiye Futbol Federasyonu, daha önce liglerimizde görülen ırkçılıkla ilgili hiçbir açıklama yapmamış. Federasyonun sitesinde arama kısmına ‘ırkçılık’ yazdığımız zaman karşımıza çıkan tek açıklama, eski başkan Yıldırım Demirören’in, “Kazandığımızda Alman, kaybettiğimizde göçmeniz.” diyerek Alman Milli Takımı’nı bırakan Mesut Özil ile ilgili ifadeleri.

Mesut Özil demişken; Türkiye’de ayrımcılıkla ilgili en çok Özil konuşulmuştu. Yani bizden birine yapıldığında konuşuyor, başkasına yapıldığında fazla oralı olmuyorduk. Tıpkı Webo olayında olduğu gibi… Webo, yabancı bir takımın antrenörü olsa, yine kimsenin umurunda olmayacaktı muhtemelen.

ZAMAN GAZETESİ, SAMUEL ETO’O’YA ÖDÜL VERMİŞTİ

Ama bir istisna olmuştu. Barcelona forması giyen dünyaca ünlü Kamerunlu futbolcu Samuel Etoo, 2006’da deplasmanda oynadıkları Real Zaragoza maçında rakip taraftarların ırkçı saldırılarına maruz kalmıştı. Etoo, sahayı terk etmek istemişti. Her sene Yılın Sporcusu Ödül Töreni düzenleyen Zaman Gazetesi, ırkçı saldırıya maruz kaldığı maçın hemen ardından Etoo’yu Türkiye’ye davet ederek ona ödül vermişti. Çok mutlu olan ve Zaman’ın Yenibosna’daki binasını da ziyaret edip yöneticilerle yemek yiyen Etoo, İstanbul’dan çok güzel anılarla ayrılmıştı.

GÜNLÜK HAYATTA IRKÇI VE AYRINCI DİL HAKİM

Cumhurbaşkanından sokaktaki vatandaşa kadar Türk halkı, Başakşehirli Webo üzerinden ırkçılıkla ilgili tepkilerini ortaya koydu ama günlük hayattaki ayrımcı dile aynı şekilde tepki gösteremiyor maalesef. Hemen herkes, bir ayrımcılığa, bir haksızlığa, bir hakarete, kendi mahallesine göre tavır koyuyor veya koymuyor. Birçok kişi, birbiri hakkında küfürlü, ayrımcı ifadeler kullanıyor; çok kolay bir şekilde ‘o terörist’, ‘şu vatan haini’, ‘bu gavur’ diyebiliyor. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Karabağ savaşı sırasında Türkiye’de yaşayan bazı Ermeniler ayrımcı ve tehditkâr dil nedeniyle Türkiye’yi terk etti mesela. Daha öncesinde de Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir televizyon programında “Çıktı bir tanesi bana Gürcü dedi, çıktı bir tanesi, afedersiniz, çok daha çirkin şeylerle Ermeni diyen oldu.” sözlerini sarf etmişti. Liglerimizdeki doğu takımları da batı deplasmanlarında sık sık ayrımcı tezahüratlara maruz kalıyor.

Velhasıl, Webo olayı Türkiye için ‘insaniyet dersine giriş’ ve yeni bir başlangıç olsun. Zira, yolumuz uzun ve işimiz çok.