Burkina Faso'da asker bildiri okuyarak yönetime el koydu. Kronos'un ulaştığı ülkedeki kaynaklar darbenin temel sebebinin bölgede Fransa'ya artan tepkiler ve güvenlik zaafiyeti algısı olduğunu söylüyor.
Burkino Faso’da ordu hükümeti feshederek yönetime el koydu. Kendilerini “Kurtuluş ve Restorasyon için Yurtsever Hareket” (MPSR) olarak tanıtan grup adına Yüzbaşı Kader Ouedraogo devlet televizyonundan darbe bildirisi okudu.
Devrik Cumhurbaşkanı Roch Christian Kabore askerler tarafından alıkonulurken, Kabore’nin partisi MPP (Halkın İlerleme Partisi) devrik cumhurbaşkanına suikast girişimi olduğunu açıkladı. Kabore, askerlerin bildiri okumasının ardından istifa ettiğini duyurdu, partisi ise seferberlik çağrısında bulundu.
Öte yandan devrik cumhurbaşkanı Kabore dün sabah saatlerinde yaptığı sosyal medya paylaşımında, “Silahlarına sarılanları toplumun yüksek yararı için silahlarını bırakmaya davet ediyorum. Anlaşmazlıklarımızı birbirimizi dinleyerek ve diyalog yoluyla çözmeliyiz” ifadesini kullanmıştı.
Peki, Burkino Faso’da gerçekten neler oluyor? Orduyu darbeye yapmaya götüren süreç nasıl gelişti? Ülkedeki siyasi gerginliğin arkasında ne var?
DARBENİN PERDE ARKASI
Kronos’un ulaştığı Burkina Faso’daki kaynaklar bölgedeki genç nüfusun rahatsızlığına dikkati çekiyor. Kaynaklara göre darbeyi Fransa karşıtı genç nüfustaki rahatsızlığın bir devamı olarak okumak mümkün. Sosyal medyada, özellikle Whatsapp’ta Fransa karşıtı mesajların yayılmasının da halkın darbeye desteğinde etkili olduğunu dile getiren kaynaklar, devrik cumhurbaşkanını “Fransız uşağı” olmakla suçlayan bir halk tepkisinin altını çiziyor.
Aynı zamanda devrik yönetimin halk protestolarını hafife aldığı düşünülüyor. Darbe sonrası Burkina Faso’daki günlük yaşamda herhangi bir değişiklik olmadığı, halkın darbeye sessiz kaldığı belirtiliyor.
Darbeye yol açan temel üç dinamik şöyle sıralanabilir: Devrik liderin Hıristiyan oluşu, Fransız dostu olarak algılanması ve askeri zafiyet algısının doğması. Kaynaklara göre halkın darbeye olumsuz bir tepki vermemesinin nedeni, güvenlik zaafı düşüncesi. Burkina Faso’da son dönemde düzenlenen saldırılarda çok sayıda askerin ölmesi kamuoyunda tartışma konusu olmuştu.
Çad ve Mali’nin ardından Burkina Faso’daki darbenin ve genel olarak Sahel bölgesindeki siyasi değişimin Fransa’yı zora sokacağı öngörülebilir. Geçtiğimiz günlerde Mali, Fransa ile diplomatik ve ekonomik bağlarını bitirdiğini açıklamıştı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 2017’den bu yana Sahel bölgesinde izlediği politika yerel güçlerin uzun vadede kendi güvenliklerinden sorumlu olması yönündeydi. Ancak Mali’de ardı ardına gelen iki darbeyle bu strateji başarısız olmuştu. Bölgedeki gelişmelerin Nisan ayındaki Fransa Cumhurbaşkanlığı seçiminde tekrar aday olacak Macron’un elini zorlayacağı düşünülüyor.
Halkın yerinden edilmesi ve göç Sahel bölgesinde yaşanan siyasi istikrarsızlığın genel bir sonucu. Ancak kaynaklara göre, Burkina Faso’daki darbe herhangi bir göç ve yerinden edilme sorununa neden olmayacak, aksine ülkenin bölgedeki komşularından daha çok mülteci alacağı düşünülüyor.
AFRİKA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DEN KINAMA
Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Moussa Faki Mahamat yaptığı yazılı açıklamada, Burkina Faso’da yaşanan “darbe girişimini” kınadı. Öte yandan, kaynaklara göre Afrika Birliği’nin bölgedeki siyasi istikrarsızlık konusunda pasif kaldığı ve güvenirliğinin azaldığı düşünülüyor. Afrika Birliği’nin darbeleri sadece kınamakla yetindiğinin altı çiziliyor.
Mahamat açıklamasında, “Afrika Birliği, Burkina Faso’nun ulusal ordusunu ve güvenlik güçlerini, cumhuriyetçi görevlerine, yani iç ve dış güvenliğin savunmasına sıkı sıkıya bağlı kalmaya çağırıyor,” ifadesini kullanmıştı.
Türkiye’den de darbe girişimiyle ilgili açıklama geldi. Dışişleri Bakanlığı gelişmelerin derin endişeyle izlendiğini açıkladı.
