Sokağın enflasyonu ile Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ilan ettiği enflasyon arasındaki uçurum büyürken, hükûmet iddialara açıklık getirmek için bir grup iktisatçı tarafından kurulan Enflasyon Araştırma Grubu'ndan (ENAG) rahatsız oldu. TÜİK, "Bu grup bizi itibarsızlaştırıyor." diyerek ENAG'ı savcılığı şikâyet etti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon, işsizlik ve milli gelir gibi pek çok ekonomik göstergede tartışmalı veriler açıklamasına dönük eleştiriler devam ederken, 2019 yılında kurulan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan dün akşam CNN Türk’te katıldığı programda TÜİK’in ENAG hakkında suç duyurusunda bulunduğunu belirterek, “TÜİK tarihinde ilk defa bir grup hakkında suç duyurusunda bulundu.” dedi.
LÜTFİ ELVAN: BU GRUBUN AMACI TÜİK’İ İTİBARSIZLAŞTIRMAK
TÜİK’in verilerinde çarpıtma olmadığını iddia eden Elvan, “Kesinlikle TÜİK’in rakamlarla oynaması, yüzde 30-40’lık bir enflasyon söz konusu değil.” dedi.
Elvan, “Tarihte ilk defa TÜİK, bu grup (Enflasyon Araştırma Grubu-ENAG) ile ilgili suç duyurusunda bulundu. Bu grubun amacı TÜİK’i itibarsızlaştırmak.” dedi.
ENAG’ı şu isimler teşkil ediyor: Prof. Dr. Veysel Ulusoy (Yönetici), Serkan Gençer (Finansal ekonomi, doktor adayı, yürütücü), Serhat Hasançebi (Uni. of Basque Country, ekonomi, doktor adayı), Mustafa Demirok (Finansal ekonomi, doktor adayı), Mehmet Ali Özer (Veri bilimi), İbrahim Can (Yönetim, organizasyon, doktor adayı), Mehmet Çağdaş (Finansal analist).
BİLİMSEL FAALİYETTE BULUNMAK SUÇ SAYILDI
ENAG’ın danışma kurulunda şu isimler yer alıyor: Tevfik Altınok (Eski Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı), Prof. Dr. Yalçın Karatepe (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi), Prof. Dr. Mehmet Hasan Eken, Doç. Dr. Bora Aktan (University of Bahrain), Dr. Hasan Yalçın (Eski hesap uzmanı), Sacit Akdemir (Eski Maliye müfettişi), Özcan Kadıoğlu (Fizik mühendisi, ekonomist), Doç. Dr. Baki Demirel (Yalova Üniversitesi)
ENAG suç duyurusuna dair şu ana kadar herhangi bir beyanda bulunmadı.
Nisan 2021 dönemi günlük fiyat değişimlerinden elde edilen ENAGrup Fiyat Endeksi aylık bazda %2,62 arttı.https://t.co/8XFsmjW6eI pic.twitter.com/12QACG3Nzx
— ENAG (@ENAGRUP) May 3, 2021
İktisatçı Prof. Dr. Veysel Ulusoy’un başında olduğu ENAG, 2020 yılı eylül ayından bu yana enflasyon hesaplaması yapıyor ve sonuçlarını kamuoyu ile paylaşıyor.
TÜİK 2020 yılı tüketici fiyatları endeksini (TÜFE) yüzde 14,60 olarak ilan ederken, ENAG’ın TÜFE oranı yüzde 36,72’yi bulmuştu.
ENFLASYONU SAATLİK VE GÜNLÜK OLARAK AÇIKLAYACAKTI
Türkiye’de resmi kurumların açıkladığı enflasyon ve işsizlik gibi verilerin, gerçeği yansıtmadığı eleştirisi uzun zamandır yapılıyor.
ENAG, bir grup iktisatçı tarafından Türkiye’deki enflasyonun saatlik, günlük ve aylık olarak açıklanması maksadıyla 2019’da kuruldu.
Anlık olarak takip edilen döviz kuru, faiz ve borsa hisse fiyat değişimlerini etkileyen enflasyon verisinin de anlık olarak hesaplanması hedefleniyor. TÜİK, enflasyon verisini sadece aylık olarak açıklıyor.
İLK VERİ EYLÜLDE AÇIKLANDI: RESMİ VERİNİN ÜÇ KATIYDI
ENAG ise kamuoyuna ilk aylık verisini eylül ayında açıklamıştı. Hesaplamalarına göre aylık olarak eylül ayında enflasyon yüzde 3,61 oldu. Söz konusu oran TÜİK’in açıkladığı yüzde 0,97’nin üç katına tekabül ediyor.
Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy, ENAG’ı kurmuştu.
ENAG’ın kurucusu Prof. Dr. Veysel Ulusoy, BBC Türkçe’ye verdiği mülakatta şu değerlendirmede bulunmuştu: “Sokağın enflasyonuyla resmi verilerin uyuşmadığını her zaman belirttik. Hesapladığımız veri ile TÜİK’in verisinin uyuşmaması bir denetim mekanizması kurulmasında etkili olabilir.”
ENAG ENFLASYONU NASIL HESAPLIYOR?
ENAG’ın enflasyon sepetinde, TÜİK sepetindeki 418 maddenin 314’ü yer alıyor. Başka bir ifadeyle ENAG’ın sepeti, TÜİK’in enflasyon sepetinin ağırlık olarak yüzde 80’ine sahip.
Geriye kalan 104 madde ise enflasyona etkisinin fazla olmaması ve tüketim davranışlarını tam olarak yansıtmamaları sebebiyle kapsam dışına alındı.
Ancak TÜİK enflasyon oranı ile birebir karşılaştırma yapılabilmesi için bu 104 ürünün aylık fiyat değişimi, TÜİK’ten alınarak ENAG’ın hesapladığı enflasyon oranının içine kalan yüzde 20 olarak ilave ediliyor.
SEPETTEKİ ÜRÜNLERİN AĞIRLIĞI ÇOK KRİTİK
Böylece ENAG’ın enflasyon hesaplamasında ürün sepeti ve ürün ağırlıkları TÜİK ile aynı şekilde ele alınırken ölçümleme ve metodolojide farklılık görülüyor.
Prof. Dr. Ulusoy, TÜİK’in enflasyon hesaplamasında seçilen ürün listesinden ziyade bu ürünlere dair kullanılan ağırlıkların tartışmalı olduğu görüşünde: “Tartışma liste üzerinden yapılırsa bir yanılgı oluşur; zira Avrupa Birliği’nin listesi ve ana ürün harcama gruplarının özelliği aynı. Öte yandan ağırlıkları üzerinden gidersek tartışmada haklılık payı var.”
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Ulusoy, enflasyonun gerçeğe uygun açıklanmasının niçin önemli olduğunu ise şu şekilde dile getirmişti: “Dünyada sermayenin payı ile ücretin payı, bütün kavgaların sebebidir. Karl Marx’ın Kapital’inde de belirtilen en büyük vurgu budur. Sermaye sahibi fiyatı belirleyendir, ücretli fiyatı belirlenendir. Dolayısıyla enflasyonun hakiki bir şekilde elde edilmesi ücretlinin ne kadar zam alacağını ortaya koyar.”
Ulusoy, “Sermaye sahibi zaten fiyatı belirlerken döviz kurundaki ve faizdeki değişimi yansıtır. Yansıttığı fiyatın düşük açıklanması ücretlinin gelirini, alım gücünü daha da azaltacak; gelir dağılımını bozacaktır.” ifadelerini kullanmıştı.
