AKP-MHP'nin TBMM'ye sunduğu yeni seçim yasasındaki partiler için bölge barajını geçme şartı tartışma konusu oldu. Küçük partilerin milletvekili çıkarmasını zorlaştıran uygulama partileri CHP'ye oy vermeye zorlarken, AKP'den kopan sağ seçmenin 'CHP alerjisi'yle AKP'ye dönebileceği de iddia ediliyor.
AKP-MHP ortaklığının hazırlayarak TBMM’ye sunduğu yeni seçim yasası birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Seçim kanunu teklifine göre ittifaktaki partiler il barajını geçerse ancak milletvekili çıkarabilecek. Yani bölge barajını geçemeyen parti ittifakta bile olsa milletvekili çıkaramayacak.
Bu durum da ittifaktaki küçük partileri, büyük partinin içine girmeye zorlayacak. Özellikle Millet İttifakı’na yakın duran DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi’nin ortak liste çıkarması gündeme gelecek. Böylece bu partilerin seçmenleri CHP’ye oy vermeye zorlanacak. Bu durumda Cumhur İttifakı’nın özellikle merkez sağ, AKP’den kopmuş DEVA ve Gelecek Partisi’nin muhafazakar oylarının önünü kesebileceği yorumu yapılıyor.
CHP’ye oy vermeye tereddüt eden seçmen için hazırlandığı düşünülen bu tasarı için Metropoll Araştırma Şirketi sahibi Özer Sencar’dan dikkat çekici bir yorum geldi. Sencar’a göre küçük partilerin seçmenleri CHP’ye oy vermeye çekinebilir, hatta oyların bir bölümü AKP’ye geri bile dönebilir.
Üçüncü önemli etkisi birçok ilde MHP adaylarının AKP listesinden seçime girmek zorunda kalması. Nasıl, bir taşla üç kuş. Bakalım Millet İttifak’ı bu durumdan zarar görmeden çıkmayı becerebilecek mi? Yaşayıp göreceğiz.
— Ozer Sencar (@ozersencar1) March 14, 2022
‘ÜÇTE BİRİ CHP LİSTESİNE OY VERMEYEBİLİR’
“Seçim yasası Millet ittifakındaki küçük partileri CHP listelerinden seçime girmeye zorlar” diyen Sencar, “Bu durumda sahip oldukları 5-6 puanlık oyun muhtemelen yaklaşık üçte biri CHP listesine oy vermeyip AKP’ye geri gidebilir” iddiasında bulunuyor. Sencar’a göre seçim yasasındaki değişikliğin bir diğer etkisi ise muhalefetin Cumhurbaşkanı adayının belirlenmesinde ortaya çıkacak. Sencar, “Üçüncü önemli etkisi birçok ilde MHP adaylarının AKP listesinden seçime girmek zorunda kalması” diyor.
Deva & Gelecek ve Saadet Partisinin Millet İttifakı içinde yer almak yerine 3. sağ ittifakı oluşturması ihtimali önümüzdeki dönemde daha çok güçlenecek. Bu 3 partinin tek listeden seçime girerek barajı aşmaya çalışması yeni bir sinerji de yaratabilir.
— Roj Girasun (@rojgirasun) March 14, 2022
DEVA-GELECEK-SAADET İTTİFAKI GELİR Mİ?
Diyarbakır merkezli Rawest Araştırma Yöneticisi Roj Girasun ise yeni seçim yasasının zorlayıcı etkisiyle önümüzdeki dönemde Millet İttifakı’ndan bağımsız bir DEVA-Gelecek-Saadet ittifakı da gündeme gelebilir. Giresun, “Deva & Gelecek ve Saadet Partisinin Millet İttifakı içinde yer almak yerine 3. sağ ittifakı oluşturması ihtimali önümüzdeki dönemde daha çok güçlenecek. Bu 3 partinin tek listeden seçime girerek barajı aşmaya çalışması yeni bir sinerji de yaratabilir” ifadelerini kullanıyor.
‘FİRE KAÇINILMAZ’
Siyaset bilimci Nezih Onur Kuru ise “firenin kaçınılmaz” olduğunu savunarak, “Muhalefetin tek yolu ortak listeyle seçime girmek. Bu yapılmazsa da seçmen en büyük partiye yönelecektir. Tıpkı belediye seçimlerinde olduğu gibi. Ama her halükarda fire kaçınılmaz” yorumunu yapıyor.
‘İTTİFAKLAR MİLLETVEKİLLİĞİ ARİTMETİĞİ AÇISINDAN ANLAMINI YİTİYOR’
Bir diğer kamuoyu araştırmacısı Can Selçuki’nin bu konuya ilişkin yorumu ise şöyle: “Mevcut kanunda bir seçim bölgesinde önce ittifakların toplam oylarına göre MV dağılımı yapılıyor daha sonra ittifaklar içerisinde bu MV’ler tekrar dağıtılıyordu. Dolayısıyla ittifakların bir kütle etkisi oluyordu. Tasarıyla bu ortadan kalkıyor.
Kanun tasarısına göre MV dağılımı eskisi gibi her partinin kendi oyları üzerinden yapılacak. Öte yandan partiler ittifaklar marifetiyle baraj sorunu yaşamayacak ancak aldıkları oylar çok düşük kalacağı için MV çıkartmakta zorlanacaklar.
Kanun tasarısına göre MV dağılımı eskisi gibi her partinin kendi oyları üzerinden yapılacak. Öte yandan partiler ittifaklar marifetiyle baraj sorunu yaşamayacak ancak aldıkları oylar çok düşük kalacağı için MV çıkartmakta zorlanacaklar.
— Can Selcuki – TurkiyeRaporu.com (@CanSelcuki) March 14, 2022
İttifaklar MV aritmetiği açısından anlamını yitiriyor. Küçük partiler muhtemelen büyük parti listelerinde yer arayacak.”
Siyaset bilimci Edgar Şar ise Millet İttifakı’nın “ortak liste” ile seçime girmesinin “soruna kesin çözüm olduğuna” inanmakta acele etmemek gerekiyor. Şar, “6 Parti’nin ortak listesi, muhalefeti kampanya yapmaktan alıkoyacak iç tartışmalara yöneltebilir” değerlendirmesinde bulunuyor.
‘MESELE SADECE SAĞ SEÇMENİN ‘CHP ALERJİSİ’ DEĞİL
Şar’ın Twitter hesabından paylaştığı yorumu şöyle:
“Ortak listenin bu soruna kesin çözüm olduğuna şimdiden çok emin olmamak lazım. Mesele sadece ortak listenin CHP’den olmak zorunda kalması ve sağ seçmenin ‘CHP alerjisi’ de değil. 6 Parti’nin ortak listesi, muhalefeti kampanya yapmaktan alıkoyacak iç tartışmalara yöneltebilir.”
Ortak listenin bu soruna kesin çözüm olduğuna şimdiden çok emin olmamak lazım. Mesele sadece ortak listenin CHP'den olmak zorunda kalması ve sağ seçmenin "CHP alerjisi" de değil. 6 Parti'nin ortak listesi, muhalefeti kampanya yapmaktan alıkoyacak iç tartışmalara yöneltebilir.
— Edgar Şar (@edgarsar91) March 14, 2022
‘MACARİSTAN’DA MUHALEFET MORAL ÜSTÜNLÜĞÜ KAYBETTİ VE BİR DAHA DA KAZANAMADI’
“Birçok açıdan bizden farklı koşullarda olsa da, Macaristan’da muhalefet Kasım ayına kadar elde tuttuğu moral üstünlüğü en çok da bu yüzden kaybetti ve bir daha da kazanamadı.”
