AİHM, Selahattin Demirtaş'ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin dosyayı açtı, Türkiye’den savunma istedi. AİHM’in Türkiye’ye yönelttiği sorular arasında “Demirtaş’ı hangi amaçla ikinci kez tutukladınız?” ve “AYM etkili bir iç hukuk yolu mu?” sorularının yer alması dikkat çekti.
Selahattin Demirtaş, (FOTOĞRAF: ADEM ALTAN / AFP)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Selahattin Demirtaş’ın ikinci tutukluluğuyla ilgili başvuruyu da hükümete bildirdi. Tutukluluğunun makul şüpheye, gerekçeye ve makul süreye dayanıp dayanmadığı, ifade özgürlüğünü ve siyasi amaçlı tutuklama yasağını ihlal edip etmediği soruldu. Hükümete bildirilen sorular arasında Anayasa Mahkemesi’nin 7 Kasım 2019 tarihli başvuruyu hala karara bağlamaması nedeniyle başvuruyu süratle inceleyip incelemediği ve Demirtaş için bireysel başvuru yolunun etkili bir yol olup olmadığı da var.
HDP Eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın 20 Eylül 2019’da ikinci kez tutuklanması başvurusu da AİHM’in gündemine geldi. Avukatları, başvuruda, tutukluluk kararının keyfi ve hukuka aykırı olduğunu belirtti. Tutukluluk kararının makul şüpheye dayanmadığını belirtildi. Demirtaş, ikinci kez tutuklandığında dosya üzerine kısıtlama kararı getirilmişti. Soruşturma dosyasına erişimin imkansızlığı da şikayet konusu yapıldı. Avukatlar, Demirtaş’ın “siyasi nedenlerle tutuklu olduğu” iddiasını da gündeme getirdi. ,
DEMİRTAŞ’IN AVUKATI: 18. MADDE SORULARI İLK DEFA VE ÇOK ÖNEMLİ
Demirtaş’ın avukatlarından Ramazan Demir, AİHM’in ikinci başvuruyu gündemine alarak Türkiye’ye savunma istemesini, “AYM’nin ikinci tutuklulukla ilgili başvuruyu aradan geçen zamana rağmen karara bağlamaması nedeniyle Demirtaş dosyası özelinde etkili bir yol olup olmadığı ve ifade özgürlüğü ile bağlantılı 18. maddenin ihlal edilip edilmediği soruları bu dosyada ilk defa soruluyor ve çok önemli” sözleriyle yorumladı.
AYM’nin ikinci tutuklulukla ilgili başvuruyu aradan geçen zamana rağmen karara bağlamaması nedeniyle Demirtaş dosyası özelinde etkili bir yol olup olmadığı ve ifade özgürlüğü ile bağlantılı 18. maddenin ihlal edilip edilmediği soruları bu dosyada ilk defa soruluyor ve çok önemli. https://t.co/Lf5bBxXvKP
— Ramazan Demir (@ramazandmr) February 1, 2021
TÜRKİYE 7 SORU YÖNELTİLDİ
Dosyayı açan AİHM, Türkiye’den savunma istedi. Mahkeme, Türkiye’ye 7 soru yöneltti. Soruların en ağırını 18. Madde ihlaline ilişkin soru oluşturdu.
İHAM, Selahattin Demirtaş'ın ikinci tutukluluğuyla ilgili başvurumuzu da Hükümet'e bildirdi. Tutukluluğunun makul şüpheye, gerekçeye ve makul süreye dayanıp dayanmadığı, ifade özgürlüğünü ve siyasi amaçlı tutuklama yasağını ihlal edip etmediği soruldu. https://t.co/52g5QBvLEE
— Benan Molu (@BenanMolu) February 1, 2021
medyaport.net sitesindeki habere göre: AİHM’in Türkiye’den yanıtını beklediği sorular şöyle:
AYM ETKİLİ BİR İÇ HUKUK YOLU MU?
AİHM, Demirtaş’ın iç hukuk yollarını tüketip tüketmediğini sordu. AİHM, Demirtaş’ın Anayasa Mahkemesi’ne tutukluluğuyla ilgili olarak yaptığı 7 Kasım 2019 tarihli başvuruyu hatırlattı. Bu başvurunun hala sonuçlanmamış olması karşısında, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolu için “etkili bir iç hukuk yolu mu?” sorusunu yöneltti.
Selahattin Demirtaş’ın Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvuru AİHM başvurusunda gündeme geldi. Demirtaş’ın avukatları 7 Kasım 2019’da tutuklama kararı ile ilgili Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştu. AYM 9 Haziran 2020’de Demirtaş’ın başvurusuna ilişkin karar verdi, ancak bu kararda tutukluluğu ile ilgili karar vermedi. Tutukluluğa ilişkin 7 Kasım tarihli başvurunun hala AYM önünde beklemesi de AİHM’in önünde.
İKİNCİ TUTUKLAMA AİHS’E UYGUN MU?
Mahkeme, Selahattin Demirtaş’ın Eylül 2019’da ikinci kez tutuklanmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5. Maddesinde düzenlenen özgürlük ve güvenlik hakkına uygun olup olmadığı sorusunu yöneltti. AİHM, yerel mahkemenin Demirtaş’ın tutukluluğu için yeterli gerekçeler üretip üretmediği sorusunu sordu. Tutukluluk için gerekli “kısa süre sınırının” gözetilip gözetilmediği sorusunu da yöneltti. AİHM Büyük Dairesi, Demirtaş hakkında 22 Aralık’ta verdiği kararda, tutuklama için makul şüphenin olmadığı tespitini yapmıştı.
DOSYAYA ERİŞİM HAKKI İHLAL EDİLDİ Mİ?
Demirtaş’ın avukatları dosya üzerine getirilen kısıtlama kararını şikayet konusu yapmışlardı. AİHM, Türkiye’ye bunu da sordu. Demirtaş’ın tutukluluğunun hukuka aykırı olduğuna itiraz edebileceği etkili bir prosedüre sahip olup olmadığını sordu. Ayrıca, avukatların ve Demirtaş’ın soruşturma dosyasına erişememesi ve tutukluluğun devamına etkin bir şekilde itiraz etme olanağının olup olmadığı sorusunu yöneltti.
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLAL EDİLDİ Mİ?
AİHM, Demirtaş’ın tutukluluğuyla ifade özgürlüğünün ihlal edilip edilmediğini de sordu. AİHM Büyük Dairesi, 22 Aralık’ta verdiği kararda, Türkiye’yi bu kapsamda mahkum etmişti.
EN AĞIR SORU: “TUTUKLAMA SİYASİ Mİ?”
AİHM’in Türkiye’ye yönelttiği sorular arasında en önemli soru 18. madde ihlaline ilişkindi. Bu madde, söz konusu tasarrufların siyasi amaçla olup olmadığına ilişkin. AİHM, Türkiye’ye, “Tutukluluk, AİHS’in 18. Maddesine aykırı olarak başka bir amaçla ilgili olarak mı uygulandı” sorusunu yöneltildi. Demirtaş’ın özellikle, 20 Eylül 2019 tarihinde tutuklanması ile ilgili olarak “18. Maddeye aykırı bir gizli amaç güdülüyor mu” diye sordu. Değilse, “Demirtaş’ın tutukluluğuna karar vermenin başlıca amacı neydi” dedi.
