F Tipi cezaevlerine geçmeyi protesto etmek amacıyla açlık grevine başlayan yüzlerce siyasi tutuklu, 10 binden fazla asker ve çok sayıda polisin saldırısına uğradı. Can kayıplarının yaşandığı saldırıda, 600'den fazla mahkumun da yaralandığı ortaya çıktı.
FOTOĞRAF: SELAHATTİN SEVİ
“Hayata Dönüş Operasyonu” olarak isimlendirilen 19 Aralık katliamının üzerinden 21 yıl geçti.
2000 yılının Ekim ayında yüzlerce siyasi tutuklu, “devlete karşı olası bir eylem planlayabilecekleri” gerekçesiyle, hücre sistemi ile kurulan yüksek güvenlikli F tipi cezaevlerine gönderilmekle tehdit edildi.
ÖNCE AÇLIK GREVİ, SONRA ÖLÜM ORUCU
F tipi cezaevine gitmeyi reddeden mahkumların, 20 Ekim 2000 tarihinde süresiz açlık grevine başlaması üzerine dönemin Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, “Boşuna açlık grevi yapmasınlar. F Tipleri uygulanacak” dedi. 19 Kasım tarihinde ise tutuklular süresiz açlık grevini ölüm orucuna çevirdi.
AYDINLARIN ARABULUCULUK GİRİŞİMLERİ BAŞARISIZ OLDU
Yaşar Kemal, Orhan Pamuk, Zülfü Livaneli, Mehmet Bekaroğlu, Can Dündar ve Oral Çalışlar’dan oluşan “aydınlar heyeti” 43 cezaevinde eşzamanlı olarak sürdürülen bu protestolarda arabuluculuk görevi üstlenmek isteseler de girişimleri başarısız oldu.
Siyasi tutukluları ya F tipi cezaevine yada ölüme sürüklemekte kararlı olan Adalet Bakanı Türk, 17 Aralık’ta yaptığı bir açıklamada “Bundan sonra olacakların sorumlusu ölüm orucunu başlatan, destekleyen ve devam ettirenlerdir” dedi.
20 CEZAEVİNE AYNI ANDA OPERASYON DÜZENLENDİ
Bir gün sonra ise dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ve yardımcısı Hüsamettin Özkan, Adalet Bakanı Türk ve İçişleri Bakanı Sadettin Tantan bir araya gelerek toplantı gerçekleştirdi.
Toplantıda alınan karar üzerine 19 Aralık saat 04.00 sularında ülke çapında 20 ayrı cezaevine aynı anda operasyonlar düzenlendi.
30 SİYASİ TUTUKLU KATLEDİLDİ
Jandarma özel harekat birlik komutanı Albay Yusuf Burhan Ergin komutasında 10 binden fazla asker ve polis eşliğinde gerçekleştirilen “Hayata Dönüş operasyonunda 30’u tutuklu olmak üzere 32 kişi katledilirken, 600’den fazla kişi yaralandı.
‘OPERASYONLAR, DEVLETİN ÜSTÜNLÜĞÜNÜ KANITLADI’
Siyasi tutuklulara uygulanan soykırımın ardından açıklamalarda bulunan Adalet Bakanı Türk, “operasyonlar devletin üstünlüğünü bir kere daha kanıtladı” dedi.
Asker ve polislerin mahkumları öldürmediğini de iddia eden Türk, ölümlerin tutuklular arasında çıkan çatışmadan kaynaklandığını söyledi.
OPERASYONLARDA GAZ BOMBASI KULLANILDI: YANARAK ÖLDÜLER
Fakat Adlı Tıp uzmanları tarafından yayınlanan raporda, bazı koğuşlarda göz yaşartıcı, gaz ve sinir bombalarının kullanıldığı, bombaların çıkardığı yangın nedeniyle de tutukluların hayatını kaybettiği ortaya çıktı.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Yapılan otopsi sonuçlarında, ölen kişilerin vücutlarında 1.derece yanık izlerine rastlandı.
“Hayata Dönüş Operasyonu”nda yaşamını yitiren kişilerin isimleri ise şöyle sıralandı;
Ahmet İbili: Ümraniye cezaevinde kullanılan gaz bombalarının ardından çıkan yangında öldü.
Ali Ateş, Aşur Korkmaz, Cengiz Çalıkoparan, Murat Ördekçi, Mustafa Yılmaz: Bayrampaşa cezaevinde silahla vurularak öldürüldü.
Alp Ata Akçayüz, Ercan Polat, Rıza Poyraz: Ümraniye cezaevinde silahla vurularak öldürüldü.
Berrin Kılıçlar, Yasemin Cancı: Uşak cezaevinde kullanılan bombaların çıkardığı yangından etkilenerek öldü.
Fahri Sarı, İlker Babacan: Çanakkale cezaevinde silahla vurularak öldürüldü
Fidan Kalşen, Sultan Sarı: Çanakkale cezaevinde gaz bombalarının çıkardığı yangın sonucunda öldü.
Gülser Tuzcu, Nilüfer Alcan, Özlem Ercan, Şefinur Tezgel, Yazgülü Güder Öztürk, Seyhan Doğan: Bayrampaşa cezaevinde çıkarılan yangın sonucunda öldü.
Ünsal Gedik: Ümraniye cezaevinde kullanılan kimyasal bombalardan çıkan karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle öldü.
Hasan Güngörmez: Sincan Cezaevinde çıkan yangın sonucunda öldü.
Halil Önder: Ceyhan cezaevi silahla vurularak öldürüldü.
Ali İhsan Özkan ve Murat Özdemir Bursa cezaevinde çıkan yangın sonucu hayatını kaybederken, Ümraniye cezaevinde ölen iki kişinin kimliği tespit edilemedi.
