17 Ağustos depreminin 20. yıl dönümü: ‘Ders alınmış değil’

Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan deprem, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kırılmasıyla meydana geldi. 45 saniye süren depremde sadece Kocaeli’nde değil çevre iller İstanbul, Yalova, Bolu, Bursa, Eskişehir ve Sakarya’da da yıkıma neden oldu.

RESMİ OLMAYAN RAKAMLAR: 50 BİN KİŞİ ÖLDÜ 

Resmi rakamlara göre 18 binin üzerinde kişi hayatını kaybederken, 50 binden fazla kişi de yaralandı. Çok sayıda kişi ise kayboldu. Resmi olmayan kaynaklar, can kaybı sayısının 50 bin, yaralı sayısının da 100 bin civarında olduğunu belirtiyor.

“Deprem riskinin araştırılarak deprem yönetiminde alınması gereken önlemlerin belirlenmesi” amacıyla kurulan Meclis Araştırması Komisyonu’nun Temmuz 2010’da yayımladığı raporda, depremde 364 bin 905 konut ve işyerinin yıkıldığı ya da çeşitli düzeylerde hasar gördüğü kaydedildi.

Gölcük, Değirmendere ve Karamürsel gibi bazı yerlerde sahile yakın kısımların depremle birlikte deniz sularının altında kalması can kaybı ve hasar tespitini zorlaştıran en önemli unsur olarak gösteriliyor.

‘BÖLGEDE YENİDEN BÜYÜK BİR DEPREM BEKLENİYOR’

17 Ağustos Depremi’nin 20’nci yılında, bölgede yeniden büyük bir deprem bekleniyor.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, “Marmara Depremi’nden bugüne baktığımızda gerekli derslerin alınmadığını görebiliyoruz” diyor.

‘İMAR BARIŞI RESMEN AYMAZLIKTIR’

Depremden gerekli dersler çıkarılmadığının en önemli göstergesinin geçen yıl hükümet tarafından çıkarılan “İmar Barışı” yasasının olduğunu vurgulayan Koramaz, şunları söylüyor:

“İmar Barışı’ resmen bir aymazlıktır. Önceki yıllarda yapılan binaların tekniğe uygun yapılıp, yapılmadığını, mühendislik hizmeti alıp, almadığını ve hatta bir projesi olduğunu dahi bilmiyoruz. Denetim mekanizması tamamen ortadan kaldırıldı.

Türkiye’de 900 bine yakın, İstanbul’da ise yüz binlerce binaya oturma izni ve ruhsatlar verildi. Yani bu projeyle halkın can ve mal güvenliği doğrudan tehlikeye atılmış durumda. O sebeple bu tür projeleri Marmara bölgesinde bulunan kentler için bir tehdit olarak görüyoruz.

Bu siyasi iktidarın her konuya sadece ticari açıdan baktığını, halkın güvenliğini ikinci planda tuttuğunu gösteren bir uygulamadır.”

’10 MİLYON YAPI KAÇAK VE RUHSATSIZ’

İnşaat Mühendisleri Odası’nın hazırladığı rapora göre Türkiye’de 10 milyona yakın yapının büyük bölümü kaçak ve ruhsatsız.

Bu yapıların deprem güvenliğinin olmadığı belirtilen raporda, 2012’de başlayan ve ‘kentsel dönüşüm’ olarak adlandırılan 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’la aşama kaydedildiği belirtiliyor.

Ancak hükümetin kentleri depreme hazırlamak için ‘kentsel dönüşüm’den başka önerisi ve uygulaması bulunmadığı belirtilen raporda, ‘İmar Barışı’nın ilanı sonrası güvenli olmayan yapıların koruma altına alındığı kaydediliyor.

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Koramaz, “Benzer felaketleri bir daha yaşamamak için derhal adım atılmalıdır” diyor ve önerilerini şöyle sıralıyor:

• “Yapı denetimi sistemi TMMOB ve bağlı Odalar, üniversiteler ve ilgili kesimlerin katılımıyla kamusal bir anlayışla yeniden düzenlenmelidir.
• Ülke genelindeki yapılar incelenerek riskli yapılar tespit edilip güvenli hale getirilmelidir. Uygun olmayan zemin ve arazilerdeki yapılar derhal boşaltılmalıdır.
• Tüm yaşam alanlarımız bilimin ve teknolojinin rehberliğinde, insanların ihtiyaçları doğrultusunda ve doğayla barışık biçimde yapılandırılmalıdır.
• Geçtiğimiz yıllar içinde “İmar Barışı” adı altında ruhsatlandırılan yapılar derhal denetlenmeli, kaçak yapılar hiçbir biçimde affedilmemelidir.
• Çıkarılan deprem yönetmelikleri geliştirilmeli ve harfiyen uygulamaya konmalı, yönetmeliklere aykırı tüm işlemlerin tesis edilmesi engellenmeli; Odalarımızın kamusal görevi olan mesleki denetim yetkilerini sınırlandırmaya yönelik düzenlemeler kaldırılmalıdır.”

Koramaz, sözlerini “20 yıl önceki acıları yeniden yaşamamamız için ülke olarak depreme hazırlıklı olmamız gerekiyor. Depreme hazırlıklı olmak için de bilimin, tekniğin ve doğanın sesine kulak vermemiz gerekiyor” diye sonlandırıyor.